به نام خدا

مقدمه

این مقاله ابتدا به ضرورت کار و تلاش از دیدگاه اسلام پرداخته و سپس به نفی طمع ورزی نسبت به اموال مردم اشاره دارد. در ادامه به درآمد های حرام پرداخته و ضمن برشمردن مکاسب محرمه به دو مورد از درآمد های حرام که متاسفانه گریبانگیر برخی می گردد اشاره نموده است. بخش پایانی هم به پیامدهای فردی و اجتماعی درآمدهای حرام اختصاص یافته است.

اهمیت کسب و کار حلال

نظام های اقتصادی جهان معاصر، انسان را در انتخاب کار و کسب مال به طور کلی آزاد می گذارند و به وی اجازه می دهند که هم از راههای صحیح و هم از راههایی چون رباخواری، قماربازی، احتکار، بازار سیاه و. . . به جمع ثروت بپردازد، بی آنکه برای حقوق دیگران ارزشی قائل شود و به اصول اخلاقی و پیامدهای اجتماعی و اخروی آن بیندیشد.  بدیهی است این نوع برخوردها مشکلاتی همچون تکاثر و مفاسد اخلاقی و سیاسی را در پی دارد؛ در چنین جامعه ای، زندگی مشکل و توان فرسا می شود و انسانیّت منحط، و ارزشهای انسانی سرکوب می گردد.

آنچه در نظام اقتصادی اسلام، بیش از هر چیز اهمیت دارد حلال بودن کسب و کار است؛ یعنی به دست آوردن مال از راهی که ممنوعیّت شرعی ندارد. از این رو قرآن، جمع مال از راههای غیر مشروع را ممنوع ساخته و به پیروانش تأکید می ورزد که بنیان مالی خود را بر پایه «ایمان خالص و تقوا» استوار سازند و روزی خود را از راهی به دست آورند که طبع سلیم می پسندد و عقل آدمی بر آن رغبت می ورزد و خداوند آن را مجاز و مباح می داند:

وَ کُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ حَلالًا طیِّباً وَاتقُوا اللَّه الَّذی انْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ (مائده: 88)و از نعمت های حلال و پاکیزه ای که خداوند به شما روزی داده است، بخورید، و از [مخالفت ] خداوندی که به او ایمان دارید، بپرهیزید. قرآن از طرفی به کسب حلال امر می کند و از طرفی از ضدّ آن یعنی حرامخواری و انجام کار نامشروع نهی می کند و آن را پیروی از شیطان می خواند و می فرماید: یا ایُّهَاالنَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْارْضِ حَلالًا طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ انَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ (بقره: 168)ای مردم! از آنچه در زمین است، حلال و پاکیزه بخورید! و از گامهای شیطان پیروی نکنید چه اینکه او دشمن آشکار شماست. «کُلُوا» در این آیات کنایه از انواع تصرّفات است که شامل تغذیه نیز می گردد. بنابراین بر شخص مسلمان واجب است که در حدّ ضرورت و به قدر توان، کار کند و مخارج خود و خانواده اش را تأمین سازد. شغل انسان باید مباح باشد و نیز مالی را که صرف هزینه های زندگی خود می کند، بایستی حلال باشد. اولیای گرامی اسلام همواره پیروان خود را از پستی و ذلّتِ درخواست و طلب از دیگران باز می داشتند و می کوشیدند تا آنان را به عزّت و بزرگواری عادت دهند؛ از آنان می خواستند که حتّی در سخت ترین شرایط از کار شرافتمندانه برای امرار معاش خود دست برندارند و با سعی و کوشش، خود را از دیگران بی نیاز سازند. شخصی خدمت حضرت صادق شرفیاب شد و عرض کرد: من نمی توانم با دست خود کار کنم یا به تجارت بپردازم، در حالی که فردی بی بهره، محروم و نیازمند هستم (چه کنم؟)، امام( فرمود: >اعْمَلْ وَاحْمِلْ عَلی رَأْسکَ وَاستَغْنِ عنِ النَّاسِ. کار کن و با سرت بار ببر و خویشتن را از مردم بی نیاز کن. کسی که توان کار کردن دارد و می تواند از راه مشروع امرار معاش کند، ولی بیکار و سربار جامعه است و بدین وسیله شخصیت انسانی خود را پایمال می سازد، انسان ارزشمندی نیست. در روایت این گونه می خوانیم: هرگاه رسول خدا ( مردی را می دید که قیافه خوشی داشت، می پرسید آیا شغلی دارد؟ اگر می گفتند: نه، می فرمود: از چشمم افتاد. بدیهی است یکی از صفات رذیله ای که در قلمرو مسائل مالی مطرح است، طمع به مال دیگران است. انسان می تواند در حدّ توانایی خود به تلاش وفعّالیت اقتصادی بپردازد و از طرق مشروع اموالی را کسب کند، لیکن نباید چشم طمع به اموال دیگران بدوزد و توقّع داشته باشد که به طریقی بخشی از آن را تصاحب کند. آیات متعدّدی در قرآن کریم مؤمنان را از این صفت نکوهیده بازداشته است، از جمله: وَ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ الی ما متَّعْنا بِهِ ازْواجاً مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَیوةِ الدُّنْیا لِنَفْتِنَهُمْ فیهِ وَ رِزْقُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَ ابْقی. (طه: 131) چشمانت را به نعمتهای مادّی که به بعضی از مردم داده ایم، میفکن! اینها شکوفه های زندگی دنیاست، تا آنها را در آن بیازماییم و روزی پروردگارت بهتر و پایدارتر است. روایات فراوانی نیز از امامان معصوم درباره نکوهش طمع و حرص به یادگار مانده است. امام صادق( طمع را مایه ذلت و فرومایگی انسان معرّفی کرده است: >ما اقْبَحَ بِالْمُؤْمِنِ ان تَکُونَ لَهُ رَغْبَةٌ تُذِلُّهُ. چه زشت است که مؤمن تمایلی داشته باشد که او را خوار می کند. از سویی کسب حلال تاثیر بسزایی در زندگی انسان دارد. امام صادق( فرمود: هرگاه یکی از شما بخواهد، دعایش مستجاب شود باید کسب خود را پاک کرده، از عهده حقوق مردم خارج شود و همانا خدا، دعای بنده ای که در شکمش لقمه حرام باشد یا حقی از بندگان خدا نزدش، باشد، قبول نمی کند. گفتنی است کسب مال حلال از نظر کمّی و مصرف، محدود و در عین حال بسیار سخت و کمیاب است، چنانکه حضرت علی می فرماید: . . . >ضَرْبَةُ السَّیْفِ عَلَی الْمُؤْمِنِ اهْوَنُ مِنَ الدِّرْهَمِ مِنْ حِلِّه...شمشیر زدن بر مؤمن آسان تر از به دست آوردن یک درهم از راه حلال است!

درآمد های حرام

کسب درآمد از راه ارائه برخی خدمات و داد و ستد بعضی کالاها، ممنوع و حرام است و در اصطلاح فقهی به این منابع درآمد، مکاسب محرمه گفته می شود. برخی از آنها عبارتند از:

1- خرید و فروش چیزهایی که عین نجسند؛ همچون شراب، خوک و سگ (غیر شکاری) مگر خون و مانند آن که داد و ستدش منافع عقلایی دارد.

2- خرید و فروش ابزاری که فقط در راه حرام کاربرد دارد مانند آلات قمار.

3- کسب درآمد از راه هایی چون؛ غنا و آوازه خوانی های متناسب با مجالس لهو و لعب، جادوگری، ساختن مجسمه موجودات جاندار و تألیف، چاپ و انتشار کتاب های گمراه کننده.

4- فروش اسلحه جنگی به دشمنان دین.

5- فروش یا اجاره دادن اجناسی برای استفاده در راه حرام؛ مانند فروش انگور برای تهیه شراب.

6- گرفتن اجرت برای انجام کاری که بر انسان واجب عینی یا کفایی است. گفتنی است گاهی اوقات در راستای کسب حلال، انسان بدون توجه گرفتار حرام می شود. مانند دریافت هدیه که در برخی مواقع رشوه است و مانند برخی سر مایه گذاریها که در واقع ربا ست، به جهت اهمیت، به توضیح این دو مورد پرداخته می شود:

1.رشوه

یکی از پدیده های ناهنجار اقتصادی که گریبانگیر بیشتر جوامع انسانی است، «رشوه خواری» می باشد که بسان آفتی ویرانگر، تاروپود قانون ومقررات را ازهم گسیخته وسبب هرج ومرج می گردد. رشوه آن مزد ومالی است که برای از بین بردن حقّ دهند، یا جهت حقّ نمودن باطلی دریافت نمایند. رشوه به دوقسمِ رشوه در حکم وقضاوت و رشوه برای راه افتادن کارو تسریع درآن، تقسیم می شود؛ رشوه درحکم، برای دهنده وگیرنده آن حرام بوده ودر روایات ازآن به عنوان کفر به خدا و رسول، یادشده است. چنانکه امام صادق به عمار بن مروان فرمود: >امَّا الرُّشا فی الْحُکْمِ فَهُوَ الْکُفْرُ بِاللَّهِ الْعَظیمِ. اما رشوه گرفتن درحکم قضاوت کفر به خداوند بزرگ می باشد. قسم دوم رشوه ای است که برای راه افتادن کار، سرعت درکار وایجاد اغماض در نظر مسئولان رشوه خوار، داده می شود. گرفتن این گونه اموال نیز جایز نیست. دربعضی ازروایات هم می بینیم، با چنین رشوه گرفتن هایی برخورد شده است؛ یکی از فرمانداران پیامبراکرم رشوه ای را در شکل هدیه گرفت. حضرت به او اعتراض کرد و فرمود: چگونه آنچه را حقّ نیست، می گیری؟ او پاسخ داد: ای رسول خدا! آنچه من گرفتم، هدیه بود. پیامبر فرمود: توگمان می کنی اگر یکی از شما درخانه اش بنشیند وکارگزار ما نباشد، مردم چیزی به او هدیه خواهند داد؟امیرالمؤمنین نیز حقیقت این نوع رشوه را چنین بیان می فرماید: شخصی در شب، نزد ما آمد، با ارمغانی درظرف سربسته وحلوایی که من آن را دشمن داشته، به آن بدبین بودم، بطوری که گویا باآب دهان یا قی مار خمیر شده بود. زشتی رشوه سبب می شود که رشوه خوار ورشوه دهنده از نامهایی مانند هدیه، تعارف، حق وحساب، حق زحمت و انعام، استفاده کند؛ ولی روشن است که این تغییر نامها به هیچ وجه، تغییری در ماهیت وزشتی رشوه نمی دهد. رشوه یکی ازگناهان کبیره است، امام خمینی نیز اکل سحت را از گناهان کبیره می داند. ازاین رو، اسلام رشوه راباشدّت مورد نکوهش قرارداده ومحکوم می کند. قرآن کریم می فرماید: وَلا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ وَ تُدْلُوا بِهاالَی الحُکَّامِ لِتَاْکُلُوا فَریقاً مِنْ امْوالِ النَّاسِ بِالْاثْمِ (بقره: 185) اموال یکدیگر رابه ناحقّ نخورید وآن رابه حاکمان رشوه ندهید تا بدان سبب اموال گروهی دیگر را به ناحقّ بخورید. پیامبراکرم می فرماید: >الرَّاشی وَ الْمُرْتَشی وَ الْماشی بَیْنَهُما مَلْعُونُونَ. گیرنده ودهنده رشوه و واسطه بین آن دو همگی ملعون هستند. حرام خواری ورواجِ رشوه دادن و رشوه خوردن پیامدها ومفاسد اجتماعی زیادی دارد که در زیر به چند نمونه از آنها اشاره می کنیم:

الف - فساد مالی واداری

هیچ حکومتی بدون یک تشکیلات اجرایی سالم وقوی قادر به اداره مملکت خویش نیست و پیدایش پدیده شوم رشوه خواری، روند عادّی تشکیلات اجرایی واداری را از کار می اندازد و به دنبال آن فساد مالی نیز چون سرطانی پیکره تشکیلات را فلج می کند. حتی رشوه خواری قادر است دستگاه نظامی یک مملکت را نیز از کار بیندازد وملت رابه خاک سیاه نشاند. چنان که در رویارویی امام حسن مجتبی با معاویه، سرداران لشکر او با رشوه های معاویه، بانیروهای تحت امر خویش به معاویه پیوستند و بدین وسیله سپاه امام را در برابر نیروهای معاویه متزلزل کردند و شد آنچه نباید می شد.

ب- نقض قوانین وحقوق اجتماعی

رواج رشوه سبب می شود، قوانین، نتیجه معکوس داشته باشند؛ زیرا قدرتمندان با رشوه دادن، قوانین رابه نفع خود تمام می کنند ودرهر اجتماعی رشوه نفوذ کند، شیرازه زندگی مردم از هم می پاشد و ظلم وفساد وبی عدالتی و تبعیض درهمه سازمانهای آنها نفوذ می کند واز قانون و عدالت جز نامی باقی نخواهد ماند، متخلّفین و متجاوزین به حقوق و قوانین اجتماع از اجرای قانون و عدالت نمی هراسند، و ستمدیدگان و محرومان اجتماع هم از اجرای آن مأیوسند؛ زیرا می دانند با تهیدستی کسی به فریاد آنهانخواهد رسید. حضرت علی می فرماید: سزاوار نیست بخیل، برناموس، جان، غنیمتها و احکام مسلمانان، ولایت یابد و امامت آنان راعهده دار شود...و سزاوار نیست کسی که درحکم رشوه می گیرد بر مسلمانان ولایت یابد، تاحقوق را پایمال کند وآن را چنانکه باید به صاحب حق نرساند.

ج. سنگدلی

رشوه خواری یکی ازموارد روشن خوردن مال حرام است که چون سمّی کشنده حیات معنوی دل را نابود می کند و آن را چون سنگی جامد وسخت می گرداند که دیگر هر گونه سخن حقّ وپند واندرزی رانمی پذیرد و آه و ناله هیچ مظلومی در او اثر نمی کند. این حقیقت رادر زندگی روزمرّه خود مشاهده می کنیم، افرادی هستند که وقتی کاری را که می دانند صد درصد گناه است شروع می کنند، در وهله اوّل از این کار ناراحت هستند ولی کم کم با گناه و رشوه انس می گیرند و دیگر ناراحت نیستند و گاهی کار به جایی می رسد که آن را وظیفه خود بلکه وظیفه دینی خود می پندارند.

2- ربا

ربا مقدار مالی است که طلبکار، افزون بر طلب خود از بدهکار می گیرد، یا مقدار کالای نامرغوبی است که به هنگام معاوضه با کالای مرغوب دیگری از همان جنس، بیشتر دریافت می شود. معاملات ربوی از سوی اسلام به رسمیّت شناخته نشده و خریدار و فروشنده در چنین معاملاتی، مالک کالا و بهای آن نمی شوند. به طوری که از تاریخ و روایات، فهمیده می شود، ربا خواری از شیوه های متداول کسب درآمد، در دوران جاهلیّت بوده و خود مفاسد فراوان دیگری را نیز موجب می شده است. آیین مقدّس اسلام، از بدو ظهور، به طور تدریجی با این سنّت غلط، به مبارزه پرداخته و مرحله به مرحله، مؤمنان راستین را از ابتلای به آن دور ساخته است. 59 سرانجام قرآن کریم با لحنی جدّی و تأکیدآمیز به مؤمنانی که تا آن زمان از ربا پرهیز نمی کردند، دستور می دهد که اگر خود را مؤمن می دانند فوراً ربا خواری را ترک گویند و حتّی از آنچه در معاملات فعلی خود به عنوان ربا از دیگران طلبکارند صرف نظر نمایند، و در صورت تداوم رباخواری برای جنگ با خدا و رسول مهیّا شوند: یا ایُّهَاالَّذینَ امَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ذَرُوا ما بَقِی مِنَ الرِّبآ ان کنْتُمْ مؤْمِنینَ فَأِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّه وَ رَسولِهِ فأِنْ تبْتُمْ فلَکُمْ رُؤُس امْوالِکُمْ لا تَظْلِمُونَ وَلا تُظْلَمُونَ (بقره: 278، 279) ای کسانی که ایمان آورده اید! از- مخالفت فرمان- خدا بپرهیزید و آنچه از- مطالبات- ربا باقی مانده، رها کنید، اگر ایمان دارید. اگر- چنین- نمی کنید، بدانید خدا و رسولش با شما پیکار خواهند کرد و اگر توبه کنید، سرمایه های شما از آن شماست، [اصل سرمایه، بدون سود] نه ستم می کنید و نه بر شما ستم می شود. مهم ترین علّت تحریم ربا این است که رباخواری موجب افزایش فاصله طبقاتی، تراکم ثروت در دست عدّه ای محدود و محرومیّت اکثر اعضای جامعه می شود. در معاملات ربوی، همواره سود با اصل سرمایه، ضمیمه شده و سرمایه جدیدی را تشکیل می دهد. سرمایه جدید دوباره مورد ربا واقع شده و سود افزون تری را موجب می گردد. بدین ترتیب فرد رباخوار، در مدّتی کوتاه، بدون آن که کار مثبتی انجام دهد، از راه تراکم سود، ثروت هنگفتی به دست می آورد. در حالی که بدهی بدهکار نیز به چند برابر اصل، افزایش می یابد و در نتیجه به تدریج او را از هستی ساقط می کند. چه بسا بدهکارانی که چندین برابر اصل بدهی خود را به صورت سود به رباخوار پرداخته اند و در عین حال، بدهی آنان همچنان به حال خود باقی است. حضرت رضا در بیان جامعی ضمن اشاره به فلسفه تحریم ربا، زیانهای ناشی از رباخواری و تأثیرات منفی آن بر فرد و اجتماع را این گونه بیان فرموده است: علّت تحریم ربا، و این که خداوند از آن نهی فرموده این است که ربا مایه تباهی اموال است. زیرا انسان اگر یک درهم را به دو درهم بخرد، بهای درهم، درهم است و بهای درهم دیگر باطل- و ناحق- است. پس خرید و فروش ربوی در هر حال برای خریدار و فروشنده زیانبار است...ربا خواری موجب سستی بنیان عواطف و پیوندهای اجتماعی شده، بذر کینه و دشمنی را در دلها می پاشد. به این معنا که بدهکار، رباخوار را عامل همه بدبختیهای خود می شمارد. او گرچه در اثر نیاز مادّی، خود را ناگزیر از پرداخت مبلغی به عنوان ربا می بیند، لیکن رفته رفته، فشار پنجه ربا خوار را بر گلوی خود احساس می کند، کینه او را به دل می گیرد و تشنه خون او می شود. اینجاست که ربا چهره کریه خود را نشان می دهد و به صورت دهها جنایت وحشتناک رخ می نماید. جنایاتی که شخص ربا خوار نیز از پیامدهای سوء آن مصون نخواهد ماند. ربا در معاملات گاهی چنان جای باز می کند که ممکن است فروشنده و خریدار بر اثر ندانستن رموز و جزئیات احکام معاملات از آن آگاه نشوند و چه بسا پس از مدّتها بفهمند که اموالشان با ربا آمیخته است. حضرت علی در این باره می فرماید: >وَاللَّهِ لَلرِّبا فی هذِهِ الْامَّةِ اخْفی مِنْ دَبیبِ الَّنمْلِ عَلَی الصَّفا. به خدا سوگند! ربا در این امّت مخفی تر از ردپای مورچه بر سنگ صاف است. از این رو، بر همه دست اندرکاران امر مبادلات است که با دقّت و تعمّق در کار خویش بنگرند، معیارهای شرعی و فقهی را هرگز از نظر دور ندارند و هرگاه به شائبه ای از ربا برخوردند، با دقّت و تعمّق جوانب موضوع را بررسی کنند، تا ناخواسته گرفتار نافرمانی خداوند نشوند.

پیامدهای درآمد حرام

پیامدهای ناهنجار درآمدهای حرام در دو جنبه فردی و اجتماعی مطرح می شود:

الف- فردی

1- سیاهی دل: خوراک پلید و حرام دل را سیاه می کند و دراثر آن، امید خیر درانسان از بین می رود، به صورتی که پند و اندرز در او اثرنمی کند و سخت ترین حادثه های دردناک، او را متأثّر نمی کند. چنانکه امام حسین ( به لشکریان ابن سعد فرمود: >فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرامِ وَطُبِعَ عَلی قُلُوبِکُمْ. . . شکمهایتان از حرام پر شده و بردلهایتان مُهر خورده است (ودیگر حق را نمی پذیرید).

2- لاابالیگری و عیّاشی: درآمدهای حرام باعث عیّاشی می شود برای اینکه هرکه از راههای نامشروع مالی به دست می آورد، مقیّد به اصول انسانی هم نیست. امام صادق( دراین باره می فرماید: >مَنْ جَمَعَ مالًا مِنْ مهاوِشَ اذْهبَهُ اللَّهُ فی نَهابِرَ. هر کس مالی رااز راههای نامشروع به دست آورد، خداوند آن را درراههای نامشروع نابود می کند.

3- پلیدی نسل: اثر نامطلوب دیگر در آمد نامشروع، درنسل حرامخوار ظاهر می گردد. امام صادق( دراین باره می فرماید: >کَسْبُ الْحَرامِ یَبینُ فی الذُّریَّةِ. (اثر) درآمد حرام در نسل (آدمی) آشکار می شود.

4- بی برکت شدن مال: کسب حلال از برکت خاصّی برخوردار است بر خلاف کسب حرام که موجب بی برکتی زندگی و مال و ثروت انسان می گردد؛ حضرت علی ( خطاب به «داوود» یکی از یارانش می فرماید: >یا داوُدُ! انَّ الْحَرامَ لا یَنْمی وَ اِنْ نَمَی لَمْ یبارَکْ فیهِ. ای داوود! مال حرام رشد نمی کند و اگر رشدی هم داشته باشد برکتی در آن نخواهد بود.

5- بی اثر بودن عبادت: عبادت چون نماز و روزه هنگامی بطور عمیق تأثیرمی بخشد که با مقدّمات و غذای حلال باشد و گرنه در جان و دل آدمی نفوذ نمی کند؛ حضرت پیامبر( می فرماید: >الْعِبادَةُ مَعَ اکْلِ الْحَرامِ کَالْبِناءِ عَلَی الرَّمْلِ. عبادت همراه با تصرّف و تغذیه حرام همچون بنیان ساختمان بر شنهای روان است.

6- عذاب اخروی: قرآن مجید حرامخواری را از صفات یهود شمرده، و به حرامخواران وعده دوزخ داده و فرموده است:

إِنَّ الَّذینَ یَأْکُلُونَ أَمْوالَ الْیَتامی ظلْماً إِنما یَأْکُلُونَ فی بُطُونِهِمْ ناراً وَسَیَصْلَوْنَ سَعیراً (نساء: 10)آنان که اموال یتیمان را به ستم می خورند در حقیقت در شکم خود آتش فرو می برند و بزودی درآتش فروزان خواهند افتاد.

انسانی که در جمع کردن ثروت توجهی به حلال و حرام نکرده وبا رشوه خواری، ثروت اندوخته وروزی خویش رابه دست آورده است دراین دنیا در دوزخی از آه یتیمان و درماندگان زندگی می کند که درآخرت نیز به جهنّمی پاینده تبدیل شده دمار از روزگارش درخواهد آورد.

ب- اجتماعی

کسب مال حرام اصول اخلاق اجتماعی را از هم می پاشد. به طوری که حرامخوار برای به دست آوردن خرج زندگی، تن به هر ذلّتی می دهد. نیت افراد تغییر می کند و هر کس به فکر این می افتد که چگونه جیب دیگران راخالی کند. روح برادری و نوع دوستی از جامعه رخت بر می بندد و در نتیجه، اخلاق اجتماعی درجامعه به خطر می افتد، چه اینکه تغییر سرنوشت اجتماع در گرو تغییراخلاق و رفتار مردم است. بنابراین، درآمدهای حرام یکی از عواملی است که بررفتار واخلاق اجتماعی اثر نامطلوب دارد که به بعضی ازآنهااشاره می کنیم:

1- سلب امنیت اجتماعی: درآمدهای حرام در جامعه، منشاء ایجاد کینه ودشمنی می شود و صلح و صفا را از بین می برد. اسلام نمی خواهد امنیت جامعه از بین برود، از این رو، راههایی را که امنیت اجتماعی را به خطر می اندازند، ممنوع کرده است. با توجه به اینکه خانواده یک واحد کوچکتر از اجتماع محسوب می شود، خرابی آن به اجتماع سرایت می کند. از این رو، وقتی فضایل اخلاقی درخانواده ها از بین رفت نباید از فساد جامعه و تخریب امنیت آن ایمن بود.

2- رکود اقتصادی و رواج بی بندوباری: وقتی درجامعه کسب های حرام وجود داشته باشد، مردم دست از فعالیت و کار مفید برمی دارند، و این بیکاری باعث رواج گناه و بی بند وباری درجامعه می شود. بنابراین، امام صادق در علت تحریم ربا می فرماید: اگر ربا حلال بود مردم تجارت را رها می کردند.

3- از بین رفتن فضایل: در فلسفه تحریم ربا، تعبیرات مختلف است. یکی ازآنها این است که امام باقر فرمود: >إِنَّما حَرَّمَ اللَّهُ عزَّ وَجلَّ الرِّبا لِئَلَّا یذْهَبَ الْمعْرُوفُ. خداوند عز وجل ربا را حرام کرده تا کارهای معروف «نیک» از بین نرود. همه فضایل اخلاقی معروف شمرده می شود، ولی دو فضیلت اخلاقی است که این حدیث بیشتر به آن عنایت دارد، وآن مواسات و بشر دوستی است که قرض الحسنه، این دو فضیلت را تقویت می کند ولی رباخواری به آن دو، ضربه می زند. قرض الحسنه موجب محبت، حسن تفاهم، نشر عطوفت و الفت بین قلب هاست و روح اتحاد، برادری و تعاون را در جامعه تقویت می کند، اما ربا موجب کینه، دشمنی، اختلاف و سنگدلی است. و روح برادری واتحاد را از بین می برد.

پایان

به نام خدا

تاریخ ایران پیش از اسلام

اگر بخواهیم تاریخ ایران پیش از اسلام را بررسی ‌‌کنیم باید از مردمانی که در دوران نوسنگی در فلات ایران زندگی می‌‌کردند نام ببریم. پیش از مهاجرت آریائیان به فلات ایران، اقوامی با تمدن‌های متفاوت در ایران می‌زیستند که آثار زیادی از آنها در نقاط مختلف فلات ایران مانند تمدن جیرفت (در کرمانِ کنونی) و شهر سوخته در سیستان، و تمدن ساکنان تمدن تپه سیلک (در کاشان)، تمدن اورارتو و ماننا (در آذربایجان)، تپه گیان نهاوند و تمدن کاسی‌ها (در لرستان امروز) بجای مانده است. اما تمدن این اقوام کم کم با ورود آریائیان، در فرهنگ و تمدن آنها حل شد.

برای بررسی تاریخ ایران پیش از اسلام باید از دیگر تمدنهای باستانی آسیای غربی نیز نام ببریم. شناخت اوضاع و رابطه این مناطق ایران در رابطه با تمدن‌های دیگر نظیر سومر – اکد، کلده – بابل – آشور، و غیره نیز مهم است.

ایلامیان

ایلامیان یا عیلامی‌ها اقوامی بودند که از هزاره سوم پ. م. تا هزاره نخست پ. م. ، بر بخش بزرگی از مناطق جنوب و غرب ایران فرمانروایی داشتند. بر حسب تقسیمات جغرافیای سیاسی امروز، ایلام باستان سرزمین‌های خوزستان، فارس، ایلام و بخش‌هایی از استان‌های بوشهر، کرمان، لرستان و کردستان را شامل می‌شد.

آثار کشف ‌شده تمدن ایلامیان، در شوش نمایانگر تمدن شهری قابل توجهی است. تمدن ایلامیان از راه شهر سوخته در سیستان، با تمدن پیرامون رود سند هند و از راه شوش با تمدن سومر مربوط می‌شده است. ایلامیان نخستین مخترعان خط در ایران هستند.
به قدرت رسیدن حکومت ایلامیان و قدرت یافتن سلسله عیلامی پادشاهی اوان در شمال دشت خوزستان مهم ‌ترین رویداد سیاسی ایران در هزاره سوم پ. م. است. پادشاهی اَوان یکی از دودمان‌های ایلامی باستان در جنوب غربی ایران بود. پادشاهی آوان پس از شکوه و قدرت کوتیک ـ این شوشینک همچون امپراتوری اکد، ناگهان فرو پاشید؛ این فروپاشی و هرج و مرج در منطقه در پی تاخت و تاز گوتیان زاگرس نشین رخ داد. تا پیش از ورود مادها و پارسها حدود یک هزار سال تاریخ سرزمین ایران منحصر به تاریخ عیلام است.

سرزمین اصلی عیلام در شمال دشت خوزستان بوده. فرهنگ و تمدن عیلامی از شرق رودخانه دجله تا شهر سوخته زابل و از ارتفاعات زاگرس مرکزی تا بوشهر اثر گذار بوده است. عیلامیان نه سامی نژادند و نه آریایی آنان ساکنان اولیه دشت خوزستان هستند.

مهاجرت آریائیان به ایران

آریائیان، مردمانی از نژاد هند و اروپایی بودند که در شمال فلات ایران می‌‌زیستند. دلیل اصلی مهاجرت آنها مشخص نیست اما به نظر می‌‌رسد دشوار شدن شرایط آب و هوایی و کمبود چراگاه ها، از دلایل آن باشد. مهاجرت آریائیان به فلات ایران یک مهاجرت تدریجی بوده است که در پایان دوران نوسنگی (۷۰۰۰ سال پیش از میلاد) آغاز شد و تا ۴۰۰۰ پیش از میلاد ادامه داشته است.

نخستین آریایی‌هایی که به ایران آمدند شامل کاسی‌ها (کانتوها ـ کاشی‌ها)، لولوبیان و گوتیان بودند. کا‌سی‌ها تمدنی را پایه گذاری کردند که امروزه ما آن را بنام تمدن تپه سیلک می‌‌شناسیم. لولوبیان و گوتیان نیز در زاگرس مرکزی اقامت گزیدند که بعدها با آمدن مادها بخشی از آنها شدند. در حدود ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد، مهاجرت بزرگ آریائیان به ایران آغاز شد و سه گروه بزرگ آریایی به ایران آمدند و هر یک در قسمتی از ایران سکنی گزیدند: مادها در شمال غربی ایران، پارس‌ ها در قسمت جنوبی و پارت‌ها در حدود خراسان امروزی.

شاخه‌های قومِ ایرانی در نیمه‌های هزاره‌ی اول قبل از مسیح عبارت بوده‌اند از

باختریان در باختریه (تاجیکستان و شمالشرق افغانستانِ کنونی)، سکاهای هوم‌کار در سگائیه (شرقِ ازبکستانِ کنونی)، سُغدیان در سغدیه (جنوب ازبکستان کنونی)، خوارزمیان در خوارزمیه (شمال ازبکستان و شمالشرق ترکمنستانِ کنونی)، مرغزیان در مرغوه یا مرو (جنوبغرب ازبکستان و شرق ترکمستان کنونی)، داهه در مرکز ترکمستان کنونی، هَرَیویان در هَرَیوَه یا هرات (غرب افغانستان کنونی)،دِرَنگِیان در درنگیانه یا سیستان (غرب افغانستان کنونی و شرق ایران کنونی)، مکائیان در مکائیه یا مَک‌کُران (بلوچستانِ ایران و پاکستان کنونی)، هیرکانیان در هیرکانیا یا گرگان (جنوبغربِ ترکمنستان کنونی و شمال ایرانِ کنونی)، پَرتُوَه‌ئیان در پارتیه (شمالشرق ایران کنونی)، تپوریان در تپوریه یا تپورستان (گیلان و مازندران کنونی)، آریازَنتا در اسپدانه در مرکزِ ایرانِ کنونی، سکاهای تیزخود در الانیه یا اران (آذربایجان مستقل کنونی)، آترپاتیگان در آذربایجان ایرانِ کنونی، مادایَه در ماد (غرب ایرانِ کنونی)، کُردوخ در کردستانِ (چهارپاره‌شده‌ی) کنونی، پارسَی در پارس و کرمانِ کنونی، انشان در لرستان و شمال خوزستان کنونی. قبایلی که در تاریخ با نامهای مانناها، لولوبیان‌ها، گوتیان‌ها، و کاسی‌ها شناسانده شده‌اند و در مناطق غربی ایران ساکن بوده‌اند تیره‌هائی از شاخه‌های قوم ایرانی بوده‌اند که زمانی برای خودشان اتحادیه‌های قبایلی و امیرنشین داشته‌اند، و سپس در پادشاهی ماد ادغام شده‌اند.
مادها در ایران نزدیک ۱۵۰ سال (۷۰۸- ۵۵۰ ق.م) هخامنشی‌ها کمی بیش از دویست سال (۵۵۰-۳۳۰ ق.م) اسکندر و سلوکی‌ها در حدود صد سال (۳۳۰ -۲۵۰ ق.م) اشکانیان قریب پانصد سال (۲۵۰ ق.م – ۲۲۶ م) و ساسانیان قریب چهار صد و سی سال (۲۲۶-۶۵۱ م) فرمانروایی داشتند.

مادها

ماد در ۶۰۰ سال پیش از میلاد
مادها قومی ایرانی بودند از تبار آریایی که در بخش غربی فلات ایران ساکن شدند. سرزمین مادها دربرگیرنده بخش غربی فلات ایران بود. سرزمین آذربایجان در شمال غربی فلات ایران را با نام ماد کوچک و بقیهٔ ناحیه زاگرس را با نام ماد بزرگ می‌شناختند. پایتخت ماد هگمتانه است آنها توانستند در اوایل قرن هفتم قبل از میلاد اولین دولت ایرانی را تأسیس کنند پس از حملات شدید و خونین آشوریان به مناطق مادنشین، گروهی از بزرگان ماد گرد رهبری به نام دیاکو جمع شدند.

از پادشاهان بزرگ این دودمان هووخشتره بود که با دولت بابل متحد شد و سرانجام امپراتوری آشور را منقرض کرد و پایه‌های نخستین شاهنشاهی آریایی‌تباران در ایران را بنیاد نهاد.
دولت ماد در ۵۵۰ پیش از میلاد به دست کوروش منقرض شد و سلطنت ایران به پارسی‌ها منتقل گشت. در زمان داریوش بزرگ، امپراتوری هخامنشی به منتهای بزرگی خود رسید: از هند تا دریای آدریاتیک و از دریای عمان تا کوه‌های قفقاز.

هخامنشیان

شاهنشاهی بزرگ هخامنشی در ۳۳۰ ق.م.
هخامنشیان نخست پادشاهان بومی پارس و سپس انشان بودند ولی با شکستی که کوروش بزرگ بزرگ بر ایشتوویگو واپسین پادشاه ماد وارد ساخت و سپس فتح لیدیه و بابل پادشاهی هخامنشیان تبدیل به شاهنشاهی بزرگی شد. از این رو کوروش بزرگ را بنیادگذار شاهنشاهی هخامنشی می‌دانند.

در ۵۲۹ پ.م کوروش بزرگ پایه گذار دولت هخامنشی در جنگ‌های شمال شرقی ایران با سکاها، کشته شد. لشکرکشی کمبوجیه جانشین او به مصر آخرین رمق کشاورزان و مردم مغلوب را کشید و زمینه را برای شورشی همگانی فراهم کرد. داریوش بزرگ در کتیبهً بیستون می‌‌گوید: ” بعد از رفتن او (کمبوجیه) به مصر مردم از او برگشتند…”
شورش‌ها بزرگ شد و حتی پارس زادگاه شاهان هخامنشی را نیز در برگرفت. داریوش در کتیبه بیستون شمه‌ای از این قیام‌ها را در بند دوم چنین نقل می‌کند: ” زمانی که من در بابل بودم این ایالات از من برگشتند: پارس، خوزستان، ماد، آشور، مصر، پارت خراسان (مرو، گوش) افغانستان (مکائیه).” داریوش از ۹ مهر ماه ۵۲۲ تا ۱۹ اسفند ۵۲۰ ق.م به سرکوبی این جنبش‌ها مشغول بود.
جنگ‌های ایران و یونان در زمان داریوش آغاز شد. دولت هخامنشی سر انجام در ۳۳۰ ق. م به دست اسکندر مقدونی منقرض گشت و ایران به دست سپاهیان او افتاد.

سلوکیان

ایران در زمان سلوکیان (۳۳۰ – ۱۵۰ ق.م.)
پس از مرگ اسکندر (۳۲۳ ق. م) فتوحاتش بین سردارانش تقسیم شد و بیشتر متصرفات آسیائی او که ایران هسته آن بود به سلوکوس اول رسید. به این ترتیب ایران تحت حکومت سلوکیان (۳۳۰ – ۱۵۰ ق.م.) در آمد. پس از مدتی پارت‌ها نفوذ خود را گسترش دادند و سرانجام توانستند سلوکیان را نابود و امپراتوری اشکانی را ایجاد کنند.

اشکانیان

امپراتوری اشکانی ۲۵۰ ق.م. ۲۲۴ م.
اشکانیان (۲۵۰ ق. م ۲۲۴ م) که از تیره ایرانی پرنی و شاخه‌ای از طوایف وابسته به اتحادیه داهه از عشایر سکاهای حدود باختر بودند، از ایالت پارت که مشتمل بر خراسان فعلی بود برخاستند. نام سرزمین پارت در کتیبه‌های داریوش پرثوه آمده است که به زبان پارتی پهلوه می‌شود. چون پارتیان از اهل ایالت پهله بودند، از این جهت در نسبت به آن سرزمین ایشان را پهلوی نیز می‌‌توان خواند. ایالت پارتیها از مغرب به دامغان و سواحل جنوب شرقی دریای خزر و از شمال به ترکستان و از مشرق به رود تجن و از جنوب به کویر نمک و سیستان محدود می‌‌شد. قبایل پارتی در آغاز با قوم داهه که در مشرق دریای خزر می‌‌زیستند در یک جا سکونت داشتند و سپس از آنان جدا شده در ناحیه خراسان مسکن گزیدند.
این امپراتوری در دوره اقتدارش از رود فرات تا هندوکش و از کوه‌های قفقاز تا خلیج فارس توسعه یافت. در عهد اشکانی جنگ‌های ایران و روم آغاز شد. سلسله اشکانی در اثر اختلافات داخلی و جنگ‌های خارجی به تدریج ضعیف شد تا سر انجام به دست اردشیر اول ساسانی منقرض گردید.

ساسانیان

شاهنشاهی ساسانی در سالهای ۲۲۴ تا ۶۵۱ م.
ساسانیان خاندان شاهنشاهی ایرانی در سالهای ۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی بودند. شاهنشاهان ساسانی که اصلیتشان از استان پارس بود بر بخش بزرگی از غرب قارهٔ آسیا چیرگی یافتند. پایتخت ساسانیان شهر تیسفون در نزدیکی بغداد در عراق امروزی بود.

سلسله اشکانی به دست اردشیر اول ساسانی منقرض گردید. وی سلسله ساسانیان را بنا نهاد که تا ۶۵۲ میلادی در ایران ادامه یافت. دولت ساسانی حکومتی ملی و متکی به دین و تمدن ایرانی بود و قدرت بسیار زیادی کسب کرد. در این دوره نیز جنگ‌های ایران و روم ادامه یافت.

در همین دوران مانی[۱] (۲۱۶ – ۲۷۶ میلادی) به تبلیغ مذهب خود پرداخت. مانی پس از مسافرت به هند و آشنائی با مذهب بودائی سیستم جهان مذهبی مانوی خود را که التقاطی از مذهب زردشتی، بودائی و مسیحی و اسطوره بود با دقت تنظیم کرد و در کتاب “شاهپورگان” اصول آن‌ها را بیان و هنگام تاجگذاری شاپوراول به شاه هدیه کرد. مانی اصول اخلاقی خود را بر پایه فلسفی مثنویت: روشنائی و تاریکی که ازلی و ابدی هستند استوار نمود. در واقع این اصول) خودداری از قتل نفس حتی در مورد حیوانات، نخوردن می، دوری از زن و جمع نکردن مال (واکنش در مقابل زندگی پر تجمل و پر از لذت طبقات حاکم و عکس العمل منفی در برابر بحران اجتماعی پایان حکومت اشکانی و آغاز حکومت ساسانی است. شاپور و هرمزد، نشر چنین مذهبی را تجویز کردند، زیرا با وجود مخالفت آن با شهوت پرستی و غارتگری و سود جوئی طبقات حاکم، از جانبی مردم را به راه “معنویت” و “آشتی‌خواهی” سوق می‌‌داد و از جانب دیگر از قدرت مذهب زردشت می‌‌کاست.
جنبش معنوی مانی به سرعت در جهان آن روز گسترش یافت و تبدیل به نیروئی شد که با وجود جنبه منفی آن با هدف‌های شاهان و نجبا و پیشرفت جامعه آن روزی وفق نمی‌داد. پیشوایان زردتشتی و عیسوی که با هم دائما در نبرد بودند، متحد شدند و در دوران شاهی بهرام اول که شاهی تن آسا و شهوت پرست بود در جریان محاکمه او را محکوم و مقتول نمودند ( ۲۷۶ میلادی). از آن پس مانی کشی آغاز شد و مغان مردم بسیاری را به نام زندک(زندیق) کشتند. مانویان درد و جانب شرق و غرب، در آسیای میانه تا سرحد چین و در غرب تا روم پراکنده شدند.

امپراتوری پهناور ساسانی که از رود سند تا دریای سرخ وسعت داشت، در اثر مشکلات خارجی و داخلی ضعیف شد. آخرین پادشاه این سلسله یزدگرد سوم بود. در دوره او مسلمانان عرب به ایران حمله کردند و ایرانیان را در جنگ‌های قادسیه، مدائن، جلولاء و نهاوند شکست دادند و بدین ترتیب دولت ساسانی از میان رفت.

در پایان سده پنجم و آغاز قرن ششم میلادی جنبش بزرگی جامعه ایران را تکان داد که به صورت قیامی واقعی سی سال ( ۲۴-۴۹۴ م.) دوام آورد و تأثیر شگرفی در تکامل جامعه آن روزایران بخشید.
در چنین اوضاعی مزدک[۲] پسر بامدادان به تبلیغ مذهب خود که گویند موسسش زردشت خورک بابوندس بوده، پرداخت. عقاید مزدک بر دو گانگی مانوی استوار است:
روشنائی دانا و تاریکی نادان، به عبارت دیگر نیکی با عقل و بدی جاهل، این دو نیرو با هم در نبردند و چون روشنائی داناست سرانجام پیروز خواهد شد.
اساس تعلیمات اجتماعی مزدک دو چیز است: یکی برابری و دیگری دادگری.
مردم بسیاری به سرعت پیرو مذهب مزدک شدند. جنبش مزدکی با قتل او و پیروانش به طرز وحشیانه‌ای سرکوب شد، اما افکار او اثر خود را حتی در قیام‌ها و جنبش‌های مردم ایران در دوران اسلام، باقی گذاشت.

پایان

به نام خدا

 مقدمه

بی‌ شک شناخت محصول و درک عوامل مؤثر در مشخصه‌های آن، اولین پیش‌نیاز بهبود کیفیت و نوآوری است که لازمه آن درک مهندسی از مبانی عملکردی قطعه است. مهندسی معکوس برای بازیابی و تشخیص اجزای متشکله یک محصول به ویژه در صورت عدم دسترسی به طراحی اولیه، کاربرد داشته و برای نگهداری، گسترش و توسعه امکانات موجود و مهندسی مجدد (RE-ENGINEERING) مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد. این روش، روش پذیرفته‌ای برای کشورهای در حال توسعه به شمار ‌می‌رود. در این فرایند ابتدا میزان کمبود اطلاعات فنی برای پشتیبانی از تولید یک محصول معین ‌می‌شود. سپس با انجام یک کار تیمی ‌منسجم، متشکل از متخصصان و محققان رشته‌های مختلف علوم پایه به همراه مدیریت و سازماندهی مناسب تشکیلات تحقیقاتی و توسعه‌ای (R&D) سعی ‌می‌شود مدارک و نقشه‌های خاص طراحی محصول به دست آید. با در نظر گرفتن مشخصات، هدف و شرایط طراحی محصول، استانداردهای ملی و رایج و همچنین پوشش دادن نقاط مجهول و ناشناخته سعی ‌می‌شود مراحل نمونه‌سازی و نیمه‌صنعتی و در صورت لزوم ساخت و تولید محصول انجام گردد.

فعالیتهای تحقیق و توسعه به مفهوم عام همیشه دو محصول را به همراه داشته است: یکی دانش و معلومات و دیگری فناوری و فن. نقش فعالیتهای تحقیق و توسعه در ایجاد فناوری تا حدی است که اندیشمندان گفته‌اند فناوری محصولی است که در کارخانجات تحقیق و توسعه تولید شده است. فناوری، شاه کلید توسعه و نیرومندترین عامل تحول اقتصادی در جوامع است. در اطلس فناوری، فناوری ترکیب پیچیده‌ای از چهار عنصر به شرح زیر معرفی گردیده است:

• سخت‌افزار و ماشین‌آلات

• دانش فنی یا ابزار اطلاعاتی

• توانایی‌ها شامل مهارتها و ابتکارات انسانی

• سازماندهی و مدیریت فناوری شامل مکانیسمهایی است که برای تسهیل در ادغام مؤثر عناصر بالا مورد نیاز است.

حال که اهمیت فناوری در توسعه ملی و نقش تحقیق و توسعه در دستیابی به فناوری مورد یادآوری قرار گرفت به بیان مراحل عمر فناوری‌ها ‌می‌پردازیم. سیکل عمر هر فناوری شامل این مراحل است:

• مرحله طراحی

• مرحله معرفی

• مرحله رشد

• مرحله بلوغ و اشباع

• مرحله افول.

1- استراتژی‌های دستیابی به فناوری و محصولات:

اصولاً برای دستیابی به فناوری به عنوان یک محصول صنعتی راههای گوناگونی وجود دارد که هر کشوری در هر یک از زمینه‌های صنعتی با توجه به ساختار علمی ‌و صنعتی خود و میزان خوداتکایی در زمینه‌های علوم و فنون، میزان دسترسی به منابع ارزی موردنیاز، مواد اولیه داخلی، نوع و کیفیت نیروهای متخصص، روابط سیاسی بین‌المللی و منطقه‌ای آنها را به کار ‌می‌بندد. در زیر انواع مهم استراتژی‌های دستیابی به محصول جدید و فناوری مورد نظر را بیان ‌می‌کنیم:

• استراتژی نوآوری و طراحی تا تولید محصول از طریق فعالیتهای تحقیق تا تولید

• استراتژی توسعه فناوری

• استراتژی کپی‌سازی و مهندسی معکوس

• استراتژی انتخاب، انتقال و بو‌می‌ کردن فناوری

• استراتژی استفاده مؤثر از امکانات و فناوری موجود

• استراتژی خرید کارخانه و پروسه تولید به صورت تحویل کامل

• استراتژی خرید کالا و فناوری مورد نظر.

2- ضرورت شناخت رفتار فناوری برای انتخاب استراتژی مناسب:

 یکی از تصمیم‌گیری‌های استراتژیک در زمینه دستیابی به یک محصول و یا فناوری، انتخاب مناسب‌ترین روش دستیابی به آن است که این تصمیم‌گیری به مرحله رشد و توسعه آن محصــــول یا فناوری (در مهد شکل‌گیری و پیدایش و تکامل آن فناوری) بستگی شدیدی دارد. مثلاً اگر یک فناوری در مهد پیدایش خود (کشور اولیه) در مرحله معرفی باشد، اقدام برای دستیابی به آن از طریق انتقال فناوری کاری نسنجیده است. همچنین اگر محصول در مهد پیدایش خود در مرحله افول بوده و فناوری برتری جایگزین آن شده باشد، اقدام برای دستیابی به محصول اولی از طریق همین استراتژی، کاری مخاطره‌آمیز است.

اصولاً اقدام برای انتقال فناوری در مورد محصولاتی که در مهد پیدایش خویش مرحله معرفی را سپری کرده و در مرحله رشد هستند برای کشورهای در حال توسعه معقول‌تر است. در این صورت اقدام یک کشور در حال توسعه برای دستیابی به عین این محصول یا فناوری از طریق استراتژی تحقیق تا تولید، امری غیر اقتصادی و غیر عاقلانه خواهد بود. مگر آن که اهدافی مانند تقویت پایه‌های علمی ‌و فنی کشور مطرح باشد که باز هم انتخاب این استراتژی احتمالاً امری مطلوب نخواهد بود. هر چه درجه تکامل یک فناوری بیشتر باشد تا قبل از مرحله افول و منسوخ شدن، استراتژی خرید محصول و فناوری مقرون به صرفه‌تر خواهدبود. استراتژی مورد نظر در این مقاله بنا بر نیازهای تکنولوژیک کشورهای در حال توسعه مانند ایران و جبران این خلاء تکنولوژیک با کشورهای پیشرفته با بیشترین سرعت، استراتژی مهندسی معکوس است که در ادامه به بیان متدولوژی آن خواهیم پرداخت.

3- متدولوژی مهندسی معکوس:

مهندسی معکوس یکی از روشهایی است که شرکتها با به کارگیری آن، فرایند تکوین محصول خود را سرعت ‌می‌بخشند. این روش در کشورهای در حال توسعه چون ایران که از نظر دانش طراحی محصول و فناوری تولید عقب‌تر از کشورهای پیشرفته هستند، پاسخی به افزایش توان طراحی و تسریع فرایند تکوین است. ایجاد یک روش منطقی و سیستماتیک برای تعیین میزان کمبود اطلاعات فنی برای پشتیبانی از تولید یک محصول و سپس انجام یک کار تیمی ‌منسجم برای تکمیل این اطلاعات، مجموعه عملیاتی است که در فرایند مهندسی معکوس به وقوع ‌می‌پیوندد. سطحی از اطلاعات فنی مورد نیاز که کلیه تلاشها در راستای تشخیص میزان کمبود آن و سپس رفع این کمبود اطلاعاتی است، بسته اطلاعات فنی (TECHNICAL DATA PACKAGE=TDP) نامیده ‌می‌شود. به رغم ظرافت و نیاز به دقت بسیار زیاد در مهندسی معکوس، کاهش زمان عملیات امری بسیار مهم در این زمینه است. در اینجا شرح مختصری از فرایند کلی مهندسی معکوس و متدولوژی آن بیان ‌می‌شود:

3-1-  تجزیه و تحلیل عملکردی / اقتصادی

این فعالیت شامل 2 بخش است:

• هدف‌گذاری و جمع‌آوری اطلاعات: در این مرحله توسعه محصول، رفع عیب محصول و خودکفایی معرفی و سپس هدف از انجام پروژه در مورد هر یک تبیین ‌می‌شود. هدف از فاز جمع‌آوری اطلاعات این است که کلیه مستندات جمع‌آوری شده و تولید اطلاعات و مستندات فنی در حین اجرای مهندسی معکوس آسان گردد. با روشهایی چون شناسایی موردهای مشابه، جمع‌آوری اطلاعات در زمینه تولیدکنندگان و مورد بررسی قرار دادن قطعات و مجموعه‌های مونتاژی یک سطح بالاتر که اطلاعات موجود در مورد عوامل خروجی و ورودی، قطعات مجاور و مصرف نهایی را مشخص ‌می‌سازد، مشخصات و توضیحات مربوط به خرید قطعات، فهرست قطعات و شماتیکها که اطلاعات اولیه برای بررسی پیکربندی یک قطعه و یا یک مجموعه را در اختیار قرار ‌می‌دهند ‌می‌توان بسته اطلاعات فنــــی را به دست آورد. طبیعی است که با طبقه‌بندی سطح اطلاعاتی در فرایندهای مهندسی، این فعالیت جامع‌تر و سیستماتیک‌تر انجام ‌می‌شود و از دوباره‌کاری‌های احتمالی جلوگیری و در هزینه‌ها صرفه‌جویی به عمل خواهد آمد.

• ارزیابی اطلاعات و برنامه‌ریزی: هدف از انجام این فاز، مشخص کردن سطح اطلاعات ناقص مورد نیاز و نیز تخمین هزینه انجام مهندسی معکوس است. با توجه به این سطح تخمین زده شده، برآوردهای اولیه روی تخصصها، آزمایشات، تجهیزات و ... برای اجرای مهندسی معکوس صورت ‌می‌گیرد و پس از تخمین هزینه، تخصیص منابع و برآورد زمان معقول برای تولید این اطلاعات برای کامل کردن بسته اطلاعات فنی، نمودار گانت اجرایی پروژه ارایه ‌می‌شود و یک نقشه برای روند کار حاصل ‌می‌آید.

3-2-  آنالیز عملکرد و دمونتاژ مورد

هر مـــوردی ‌می‌تواند متشکل از چند جزء (مکانیسمها و اجزای مختلف) باشد که هر یک وظیفه خاصی را برعهده دارند و برآیند آنها وظیفه مورد نظر را برای مورد به وجود ‌می‌آورد و در این مرحله از فرایند، تیم مهندسی معکوس باید بتواند پارامترها و مشخصه‌های مهم ورودی و خروجی هر جزء را شناسایی کند. پس از شناسایی اجزاء و ورودی و خروجی‌های آن (با استفاده از قضاوت مهندسی، طراحی آزمایشات، شبیه‌سازی رایانه‌ای و ...)، باید عملکرد اجزاء با مدارک فنی موجود ممیزی شود تا مغایرتهای آن مشخص شود (FUNCTIONAL CONFIGURATION AUDIT= فاز FCA = ممیزی عملکرد فنی اجزاء).

 در ادامه اطلاعات فنی مورد نیاز اجزاء از طریق آزمایش استخراج ‌می‌شود. (فاز PCA یا ممیزی فیزیکی اجزاء (PHYSICAL CONFIGURATION AUDIT) تفکیک و مونتاژ اجزاء، در صورتی که قابل تجزیه به اجزای سطح پایین‌تر باشـــد؛ ‌می‌تواند تا رسیدن به سطح قطعه ادامه یابد تا این که یک سطح برای مونتاژ بیان شود. در تفکیک بایـــد وظیفه عملکردی اجزای پایین‌تر شناسایی شود تا ممیزی عملکرد فنی اجزاء و ممیزی فیزیکی اجزاء بر روی آنها نیز صورت گیرد. در انتهای این مرحله بسته‌های اطلاعات فنی که طی عملیات ممیزی عملکرد فنی اجزاء و ممیزی فیزیکی اجزاء ایجاد و تکمیل شده‌اند پس از صحه‌گذاری، اطلاعات لازم درباره تهیه نقشه‌های سطح یک (که چگونگی حرکت مکانیسمها و انتقال عملکرد به اجزای دیگر را کاملاً مشخص ‌می‌کنند) را فراهم خواهند آورد.

3-3- آنالیز سخت‌افزاری و نرم‌افزاری

 این فعالیت که مهم‌ترین بخش مهندسی معکوس است شامل موارد زیر است:

• آنالیز مواد: با آنالیز شیمیایی و متالورژیک، مطالعه لایه‌های سطحی، اندازه‌گیری خواص مکانیکی، بررسی‌های ساختاری و عیوب انجام ‌می‌گیرد.

• بررسی فرایند ساخت: با توجه به نوع سطوح فیزیکی در قطعه، فرایند ممکن برای تولید این سطوح، بررسی تنشهای سطحی و ساختار میکروسکوپی و اندازه‌گیری بعضی از ویژگی‌های غیـــر بحرانی مانند صافی سطح که به طور فرعی در تشخیص فرایند ساخت کمک ‌می‌کند، انجام ‌می‌شود.

• آنالیز ابعادی: که مشتمل بر مراحلی چون اندازه‌گیری ابعادی، آنالیز تلرانس و آنالیز حساسیت است.

• آنالیز الکتریکی - الکترونیکی در صورت نیاز: با توجه به مشخصه‌های خروجی مدار، مسیر مدارها، مواد، روشهای زدودن پوششها، اتصالات مورد نیاز برای تولید مجدد، نتایج حاصل از این قسمت در نقشه‌های سطح 2 ثبت و ترسیم ‌می‌شوند.

3-4- بهبود محصول و آنالیز ارزش

 با استفاده از اطلاعات جدید تهیه شده هنگام فرایند و انجام بازنگری مهندسی ارزشی در کاندیداهای در نظر گرفته شده برای مهندسی معکوس ‌می‌توان برخی از حوزه‌های پر هزینه مثل عیوب طراحی، طراحی اضافی، عملکرد بهبود، محدودیتهای بیش از حد درمورد تلرانسها، نیازمندی‌های بیش از اندازه برای عملکردها و ... را آشکار و آنها را قبل از تکمیل فرایند اصلاح کرد.

3-5-  برنامه‌ریزی فرایند تولید و تهیه ملزومات تضمین کیفیت

 در این مرحله کلیه بسته‌های اطلاعاتی که تاکنون کامل شده از دیدگاه قابلیت تولید و فرایندهای ساخت مورد توجه قرار ‌می‌گیرند. به طور خلاصه خروجی این مرحله به ایجاد نقشه‌های سطح 3 منجر‌ می‌شود که ملزومات ضروری و مورد نیاز واحدهای طراحی، مهندسی، ساخت و کنترل کیفیت را برای دستیابی یا ساخت آیتم مورد نظر شامل ‌می‌شود. به طورکلی نقشه‌های سطح 3 نتیجه فرایند مهندسی معکوس بوده که شامل کلیه پارامترهای مستندسازی شده لازم جهت تولید یک آیتم خواهند بود و هدف از انجام آن تصدیق و تأیید دقت بسته اطلاعات فنی برای پشتیبانی از تولید قطعات است تا از این طریق اطمینان کافی از صحت و دقت و کامل بودن نقشه‌ها و مشخصه‌های ایجاد شده توسط فرایند مهندسی معکوس حاصل شود.

3-6- تهیه مستندات نهایی

 در هنگام ساخت و تست محصول تولیدی در فاز تولید نمونــــه، بسیاری از نقشه‌های مهندسی و رویه‌های تست، چندین بار بازنگری و اصلاح ‌می‌شوند که تمام سطوح بازنگری شده از سطح صفر تا آخرین نتایج باید در بسته اطلاعات فنی قرار داده شوند. با اضافه شدن اطلاعات به دست آمده از بازرسی‌ها و اطمینان کیفیت نمونه‌های تولیدشده، به بسته اطلاعات فنی، یک بستـــه اطلاعات فنی کامل شده به دست ‌می‌آیـــد و پس از مطابقت با استانداردهای بسته‌های اطلاعات فنی در انتها یک بسته اطلاعات فنی نهایی کامل در ارتباط با محصول که هدف فراینـــــد مهندسی معکوس است، به دست ‌می‌آید.

4- مزایا و دستاوردهای مهندسی معکوس:

• ایجاد توانایی و تقویت تکنیکی -  فناوری ساخت از طریق شناخت و درک کامل محصول (اخذ دانش فنی محصول) و به وجود آوردن اعتماد به نفس در مهندسان و کارشناسان صنعت در مواجهه با صنایع و فناوری‌های داخلی.

• مکان طراحی یک محصول بهنگام، در سطح استانداردهای جهانی با کشف راههای جدید بهبود و توسعه محصول، در جهت ارضای نیازهای مشتری مثل عملکرد بهتر، افزودن ویژگی‌ها و رفع نواقص محصول.

• ارضای نیازهای بازار مثل تغییر فناوری یا بهبود آن و کاهش هزینه

• ایجاد توان بالقوه جهت جذب، در انتقال فناوری‌های پیشرفته

• تربیت نیروی متخصص مورد نیاز در صنایع استراتژیک

• به وجود آوردن قدمهای سیستماتیک برای کمک به درک و مستندسازی طراحی و فرایند طراحی

• امکان الگوبرداری رقابتی در جهت درک محصولات رقبا و توسعه بهتر محصولات خود

• امکان انجام مهندسی مجدد با استفاده از دانش فنی اخذ شده به وسیله مهندسی معکوس.

5- نتیجه‌گیری:

مهندسی معکوس یکی از روشهای دسترسی به دانش فنی است. لازمه اجرای این روش وجود نمونه‌هایی از محصول است که مبنای کار تحقیقات قرار ‌می‌گیرد. در این روش برای دستیابی به دانش فنی به برون‌فکنی اطلاعات فنی از طریق تجزیه محصول متوسل ‌می‌شویم که اصطلاحاً کشف کردن (DEFAKTAGE) دانش فنی نامیده ‌می‌شود. در این فرایند کارشناسان مربوطه، مشخصات، هدف و شرایط طراحی محصول را در نظر گرفته و سعی در ساخت و تولید محصول طبق استانداردهای ملی و رایج خود دارند و نقاط مجهول و ناشناخته مسأله را نیز با درایت و بررسی‌های کارشناسی و تحقیقات پوشش ‌می‌دهند، بدون این که از ابتدا درگیر جزییات فنی و طراحی محصول شده باشند. شاید بتوان از مهندسی معکوس به عنوان کپی‌برداری آگــــاهانه از یک محصول نام برد. ‌روشی که عده‌ای از کشورهای شرق آسیا و اروپا بعد از جنگ جهانی دوم عملاً پیاده کردند و در حال حاضر جزو کشورهای پیشرفته و صنعتی محسوب ‌می‌شوند.

در هر صورت تجربه‌های مفیدی که در دهه اخیر با حمایت طرح اعطای کمکهای فنی و تکنولوژیک به صنایع به وسیله تأمین سرمایه ارزان و حمایتهای دولتی از طریق سیاستگذاری مناسب مالیاتی و ... روی موضوعها و محصولات مختلف در کشور صورت گرفته، همه مؤید بهره‌وری و مثمر ثمر بودن این استراتژی در پاسخ به نیازهای کشور است. نکته جالب این کـــه کارشناسان داخلی با چنین تجربه‌هایی اعتماد به نفس و جسارت فنی لازم برای مواجهه با کارشناسان خارجی در مرحله انتقال فناوری را پیدا ‌می‌کنند و بدیهی است در این صورت شرایط جذب کامل مراحل انتقال فناوری، شناختن نقاط کور فنی و علمی ‌صنایع داخلی و سعی در برطرف کردن آن، جهت دادن صحیح به انتقال فناوری، مشاوره با مسئولان در راستای تصمیم‌گیری و عقد قراردادهای تولید و مشارکت با شرکتهای خارجی و ... فراهم خواهد آمد.

از مهندسی معکوس در زمینه‌های مختلف سخت‌افزاری و نرم‌افزاری از جمله:  برای غلبه بر عیبها یا گسترش توانایی‌های دستگاههای موجود، تهیه قطعات یدکی و ایجاد مراکز تعمیر و نگهداری دستگاههای پیشرفته به عنوان ابزاری برای یادگیری، ابزاری برای ساختن محصولات جدید و سازگار که از محصولات موجود در بازار ارزان‌تر باشند، ابزاری برای رقابت و ابزاری برای بالا بردن کارآیی نرم‌افزارها مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد و در حیطه‌های سخت‌افـــزار و نرم‌افزار رایانه‌ای اهمیت ویژه‌ای دارد.

منابع:

1 - اخوان، امیرناصر مروری بر کپی سازی و مهندسی معکوس صنایع هوایی، شماره 77، آبان 7

2 - پاک نظر، ثریا مهندسی معکوس روشی برای تولید محصولات جدید وب، شماره 24، خرداد 81

3 - جایگاه و نقش فعالیتهای تحقیق در استراتژیهای دستیابی به تکنولوژی موردنیاز کشور پیام پولاد، شماره 10،

پایان

به نام خدا

کارآفرینی با سرمایه کم

برای بسیار از افراد، کارآفرینی هدف اول زندگی شغلی است، اینکه فرد خودش رئیس باشد، خودش دستور بدهد که بقیه چه کنند و هر روز برای رسیدن به اهدافی جذاب تلاش کند. کارآفرینی با سرمایه کم هرگز نشدنی نیست. سرمایه ایده شماست.

اما به همان اندازه که داشتن کسب و کار خودتان فوق العاده به نظر می‌رسد، همان‌قدر کار سختیست. چقدر سخت؟ اینقدر که حدود ۷۵ درصد از کسب‌و‌کارهای نوپا یا همان استارتاپ ها شکست می‌خورند.

همچنین کارآفرینان بیشتر از سایر افراد دچار اضطراب می‌شوند و روزانه استرس بیشتری را تجربه می‌کنند. بدتر از همه اینکه شما مسئول هر خطایی هستید.

با همه این مشکلات، خبر خوب اینجاست که شروع یک کسب‌‌و‌کار می‌تواند یکی از پردرامد‌ترین، هیجان‌انگیزترین و جالب‌ترین فرصت‌هایی باشد که تا به حال داشته‌اید.

کارآفرینی چیست؟

کارآفرینی در واقع واژه نزدیک به نوآوری وخلاقیت است یعنی فرد با نبوغ و استعداد خود به ایجاد یک کسب و کار می پردازد. کارآفرین فردی است دارای ایده و فکر جدید که از طریق ایجاد یک کسب و کار با بهره گیری منابع که همراه با مخاطره مالی، اجتماعی و حیثیتی است محصول یا خدمت جدید به بازار ارائه می دهد.

کارآفرین با صرف زمان و انرژی لازم، منابع، نیروی کار، مواد اولیه و سایر دارایی‌ها، به خلق محصولاتی می پردازد که مورد نیاز جامعه است و با عرضه آن در بازار، به سود و منفعت می رسد.

کارآفرینان خیلی مایل هستند که خیلی زود نتیجه کار خود را بدانند تا بتوانند نواقص را برطرف و نقاط قوت را تقویت کنند تا به منفعت مورد نظر دست یابند.

آنان معمولا دارای انرژی زیاد هستند و همین انرژی باعث رونق کارآفرینی آنان می شود و چنان در کار و فعالیت خود علاقه نشان می دهند که زمان برای آنان به سرعت می گذرد و ساعات طولانی کار نیز آنان را خسته نمی کند.

این فعالیت همچنین حوزه ای از کار است که نگاه به آینده دارد و کارآفرین همه برنامه های خود را براساس آن تنظیم می کند. آنان خلاف مردم، در انجام کار کمتر مشکلات و غیرممکن ها را می بینند بلکه پتانسیل را می بینند و همین موفقیت های آنان را افزون تر می کند.

کارآفرینی برای کسب سود؟

کارآفرینان خلاف تصورات دیگران، تنها برای پول و کسب درآمد بیشتر و سود فعالیت نمی کنند بلکه برای آنان ارزش موفقیت بیش از پول مورد نظر است.

با اینحال تعهد بالا، تحمل ابهام و انعطاف پذیری از ویژگی های کارآفرینان است. حوزه کارآفرینی نیازمند تطابق با نیازهای متغیر مشتریان و کسب و کارشان است و خیلی از موفقیت های آنان به رعایت این موارد وابسته است.

این حوزه فعالیتی وابسته به سن، سابقه، جنسیت و واژه های از قبیل نیست، بلکه مهارتی است که اغلب مردم می توانند در این حوزه بدست آورند. کارآفرینی فرصتی برای کارآفرینان بوجود می آورد که به نوآوری و خلاقیت در حرفه خود بپردازند.

حداقل نکاتی که قبل از ایجاد یک کسب و کار می بایست در نظر گرفت شامل موارد زیر است :

• نیاز جامعه

پیش از این که به سراغ کارآفرینی با سرمایه کم بروید باید بتوانید به چند سوال درباره ی آن پاسخ دهید. برای نمونه باید بدانید که شغل مورد نظر شما نیاز روز جامعه هست؟ باید دیدگاهی نسبت به آینده ی شغل و بازار آن داشته باشید. بدانید تا چند سال آینده تقاضا برای محصول یا خدمات شما وجود دارد؟ آیا امکان اشباع بازار هست؟ آیا امکان به روز رسانی محصول یا خدمت شما متناسب با پیشرفت نیازهای جامعه وجود دارد؟ این ها سوالاتی است که به شما کمک می کند تا بفهمید شغل انتخابی شما چقدر و تا چه زمانی برای شما سود آور خواهد بود. با مقایسه ی شغل های متنوع می توانید شغلی را انتخاب کنید تقاضای آن زیاد و نیاز روز جامعه است.

• برنامه ریزی

اگر شغل مورد نظرتان را پیدا نکردید، ناامیدی آخرین گزینه ی شماست. به دنبال ایجاد شغل با سرمایه کم باشید. برای این کار برنامه ریزی کنید و تمام جنبه های کار را در نظر بگیرید؛ میزان درآمد، مدت زمان مورد نیاز برای سود دهی، مشکلات احتمالی شغل و… . سعی کنید در برنامه ریزی خود، به یکباره گامهای بزرگ بر ندارید و ابتدا برنامه ریزی کوتاه مدت و سپس یک برنامه ریزی بلند مدت داشته باشید. سعی کنید برای شروع تمرکز خود را بر روی برنامه کوتاه مدت گذاشته و برنامه بلند مدت را کم کم بروز نمایید.

برنامه ریزی، باعث می شود یک پلن کلی برای مسیر خود داشته باشید و این یک برگ برنده برای شماست.

• قیمت گذاری متناسب

اگر به یک مغازه مراجعه کنید که اجناس را با قیمت بالا به فروش می رساند، آیا خرید خود را انجام می دهید؟ آیا باز هم به آنجا باز می گردید؟ اگر یک مغازه اجناس خود را ارزان بفروشد، نه تنها میزان سود خود را کاهش داده است بلکه باعث از دست رفتن مشتری های هم صنف های خود نیز می شود. سعی کنید محصول یا خدمات خود را با قیمتی ارائه دهید که بتوانید توضیح منطقی راجع به آن به مشتری خود ارائه کنید.

• توجه به مشتری
•  
• این مورد بسیار گسترده است و در واقع به روش های متنوعی می تواند پول در جیب شما کند. سعی کنید اعتماد مشتری را جلب کنید

اصول برقراری ارتباط با مشتری را یاد بگیرید. مشتری های راضی می توانند بهترین تبلیغ برای کسب و کار شما باشند و افزایش مشتری یک راه کارآفرینی با سرمایه کم است، چرا که آن ها ممکن است با تعداد زیادی از افراد سر و کار داشته باشند که ممکن است به محصول شما نیاز داشته و تنها با یک جمله از طرف مشتری راضی به شما مراجعه کنند.

ایده های کارآفرینی:

کارآفرینی مملو از ایده است یعنی فرد هرگز بدون داشتن ایده نمی تواند این فعالیت را ادامه دهد یا در آن موفق باشد.

ایده های این فعالیت در نتیجه پژوهش و تحقیق سیستماتیک حاصل می شود و هیچ کارآفرینی بدون تحقیقات گسترده و کاربردی نمی تواند به چنین ایده هایی برسد.

برای خلق ایده های خوب و درخور، کارآفرین باید با مطالعه و تحقیقات فراوان، به جمع آوری ایده های مختلف بپردازد.
ایده ها از راه ها و روش های مختلف حاصل می شود که تحقیق و توسعه یکی از آن ها است. با تحقیق درباره یک محصول، یک نیاز و یک فناوری می توان به ایده های جدیدی رسید.

نظرخواهی از افراد مطلع راه دیگری برای حصول به یک ایده جدید است، در این روش افراد با تجربه در زمینه های طراحی، تولید، بازاریابی، فروش و تحقیقات بازار می توانند کمک موثری به کارآفرین ارائه دهند.

صحبت با مشتریان راه دیگری برای کشف یک ایده جدید است، هرگز مشتریانتان را فراموش نکنید آنان دریایی از ایده هستند چون از این طریق می توان خواسته ها و تقاضای آنان را بدانیم. محصول کارآفرینان در نهایت در معرض فروش گذاشته خواهد شد و چنانچه این محصول مطابق نظر و سلیقه مشتری نباشد کارآفرین نمی تواند به راحتی فعالیت خود را ادامه دهد.

شرکت های موفق نیز می توانند کمک زیادی به کارآفرین در آفرینش ایده های کارآفرینی بکنند. این شرکت ها به طور قطع برای شروع کار و ادامه فعالیت خود همه راه های موفقیت را طی کرده اند از این رو با تجزیه و تحلیل رفتار این شرکت ها می توان به ایده های این فعالیت خوب رسید.

فروشندگان و واسطه ها به خاطر حضور مستقیم در بازار اطلاعات خوبی دارند بنابراین بهره گیری از تجربه های این افراد می تواند کارآفرین را به انواع ایده های کارآفرینی نزدیک کند.

تحلیل فناوری های موجود و همچنین منابع اطلاعات بازار شامل مجلات بازرگانی، نمایشگاه ها، موسسات پژوهشی، آزمایشگاه ها و آژانس های تبلیغاتی می تواند اطلاعات مفیدی در اختیار کارآفرین بگذارد تا به ایده های این کار برسد.

اینترنت نیز به عنوان یک منبع اطلاعاتی می تواند کارآفرین را در رسیدن به ایده های کارآفرینی مناسب و خوب یاری رساند. در اینترنت می توان به همه اطلاعات دسترسی داشت و هرچه این منابع متنوع تر باشد ایده ها نیز بیشتر و متنوع تر خواهد بود.

با اینحال همه ایده ها نمی تواند از نظر اهمیت به یک اندازه باشد از این رو باید این ایده ها را غربال کرد و در نهایت ایده های این فعالیت درخور را انتخاب کرد.

کارآفرینی در منزل:

کارآفرینی در منزل مزایای مختلفی برای فرد یا افراد خانواده دارد. کار در خانه دستکم این حسن را دارد که دستکم اجاره آن را نمی دهید هر چند شما در یک خانه استیجاری باشید.

در میان همه مزایای این کار در منزل، مزیت رسیدگی به خانه و فرزندان خانواده در عین کسب درآمد در منزل به طور قطع برای خیلی از خانواده ها مهم است.

کاردر منزل برخلاف جاهای دیگر به کارآفرین این فرصت را می دهد که به امور خانه و تربیت و رسیدگی به امور منزل غافل نشود. امروزه خیلی از تولیدات جامعه از طریق کارآفرینی در منزل حاصل می شود.

این کار در منزل نه تنها در ارتقای معیشت خانواده و اشتغال بیشتر جامعه، تاثیر دارد بلکه تولیدات آن می تواند به تثبیت قیمت ها و تعادل بین عرضه و تقاضا منجر شود.

صنایع دستی یکی از اشکال این نوع فعالیت در منزل است، خیلی از مناطق کشور دارای صنایع دستی فاخر و ارزشمند است اما به دلیل نبود آگاهی، افراد کمتر آن را به عنوان یک فعالیت درآمدزا درمنزل انتخاب می کنند.

خیلی از مشکلات بیکاری و ایجاد این کار به همین نبود اطلاعات و آگاهی بر می گردد. برای مثال اگر افراد بدانند که می توانند در منزل چنین کاری انجام دهند هرگز در انجام آن غفلت نمی کنند.

البته افراد خود باید درصدد کسب آگاهی واطلاعات باشند اما خیلی از افراد با اینکه بیکار هستند اما هرگز درصدد کسب چنین آگاهی هایی نیستند. چنین مطالبی که چگونه فعالیت کارآفرینی در منزل داشته باشیم در لابلای مطالب رسانه وجود دارد و حتی کتاب های زیادی در این زمینه منتشر شده است.

در خصوص کارآفرینی اینترنت یکی مراجعی است که می توان به آن استناد کرد و نسبت به شیوه کارآفرینی در منزل اطلاعات جمع آوری کرد. اما این فعالیت فقط جمع آوری اطلاعات نیست بلکه برای خلق یک کار در منزل باید مشارکت همه اعضا یا حتی برخی از آنان را جلب کرد تا کارها خیلی بهتر و راحت تر انجام شود.

در برخی از منازل، کارو فعالیت حتی به شکل تولید قطعات خودرو نیز وجود دارد. برخی شرکت ها دستگاه های قطعه ساز را دراختیار کارآفرینان قرار می دهند و آنان با استفاده از این دستگاه ها روزانه چند صد قطعه از لوازم خودرو برای مشتریان خود و فروشگاه های سطح شهر تولید می کنند.

البته برای ورود به این فعالیت ها باید مراقبت بود و آموزش های مورد نیاز را گذراند تا تولیدات کیفی تر شود و فروش آن نیز بدون مشکل انجام گیرد.

کارآفرینی نیاز به آموزش، یادگیری و هوش اقتصادی دارد و بدون آشنایی با این موضوعات نمی توان انتظار موفقیت این نوع کسب و کارها را داشت.

اما کار در منزل به یک یا چند مورد بسنده نمی شود بلکه دریایی از شغل و حرفه در منزل وجود دارد که هر یک از افراد باتوجه به توانمندی خود و مهارت هایی که دارند می توانند آن ها را انتخاب کنند و سپس به فعالیت بپردازند.

آشپزی در منزل:

آشپزی یکی دیگر از اشکال این نوع کار در منزل است که ممکن است خیلی از خانم ها و حتی آقایان آن را انجام دهند. افرادی که مهارت کامل این حرفه را دارند می توانند یک کار خانگی در منزل داشته باشند.

امروزه خیلی از افراد نمی توانند غذای روزمره خود را آماده و پخت کنند و از طرف دیگر می خواهند ارزان تر و خانگی تر آن را تهیه کنند و همه اینها در غذایی که شما درست می کنید وجود دارد یعنی هم ارزان تر از رستوران ها است و هم یک غذای خانگی است.

همین حالا خیلی از پایتخت نشینان، از شهرها و مناطق دیگر به این شهر آمده اند و شاید مدت ها طعم غذای محلی شان را نچشیده باشند شما می توانید این غذاها را برای آنان آماده کنید و با یک تبلیغات ساده، مشتریان زیادی برای خود دست و پا کنید.

غذاهای شما می تواند شامل صبحانه، نهار و شام باشد که همه این غذاها مشتریان خاص خود را دارد و شما می توانید آن را برای مشتریان خود تهیه کنید.

از این نوع کارآفرینی در منزل خیلی زیاد است و فقط باید کمی به اطرافتان نگاه کنید و با شناسایی منطقه و نیازهای آنان، به چنین کاری اقدام کنید.

روش های دیگر کارآفرینی در منزل:

مربی شخصی، تعمیرکار تلفن همراه و تبلت، عکاس، کاهنده‌ هزینه کسب و کار، حسابداری و طراحی گرافیکی می تواند به عنوان اشکال این کار در منزل مورد توجه قرار گیرد و شما را به درآمد کافی و لازم برساند.

با اینحال کارآفرینی در منزل شامل ایده کسب و کار خدمات مشاوره تغذیه، خدمات تزیین اتومبیل، نگهداری از کودکان، دکوراسیون داخلی، راهنمای شغلی، رزومه نویسی، کلوپ سلامتی، خدمات برنامه‌ریزی مالی، صنعت آکواریوم، ایده کسب و کار درمان زیبایی و اسپا، سالن بازی و فروش لوازم عتیقه نیز می شود.

ایجاد فروشگاه کتاب‌های دست‌دوم، شمع‌سازی و کارهای هنری، انجام کارهای تایپی، انتشار کتاب‌های رایانه‌ای، بازاریابی اینترنتی، راه اندازی مزون لباس خانگی، ساختن زیورآلات تزیینی، معلم تقویتی دروس مدرسه، طراحی گرافیکی و صفحه آرایی، فروشندگی مستقیم، ویرایش و نمونه خوانی، تدریس خصوصی زبان انگلیسی از منزل، آرایشگری و خدمات زیبایی، خیاطی و دوخت و دوز و نقاشی از اشکال دیگر این نوع فعالیت در منزل است.

بنابراین این نتیجه حاصل می شود که حتی در منزل نیز می توان کارآفرین و شاغل بود و درآمد کسب کرد و همه اینها به انگیزه، همت، پشتکار، پیگیری کارها، برنامه ریزی درست، تاحدودی ریسک پذیری، مهارت آموزی و استفاده از تجارت ارزنده و کاربردی دیگران وابسته است.

کارآفرینی با سرمایه کم:

1. تشخیص یک ایده کسب‌وکار پرسود
2. اعتبار ایده خود را بسنجید
3. یک شریک پیدا کنید
4. برای آغاز یک کسب‌وکار، سرمایه جذب کنید
شما هرگز نمی‌توانید بدون اینکه ایده‌ای داشته باشید یک کسب‌وکار ایجاد کنید. در اینجا به شما چند تکنیک خلاقانه برای پیدا کردن ایده کسب‌وکار یاد می‌دهیم.

-تشخیص یک ایده کسب‌وکار پرسود

1- از دوستان خود بپرسید که چه چیزی آن‌‌ها را آزار می‌دهد.
کارآفرینان همواره از مشکلات الهام می‌گیرند. برای مثال تراویس کالانیک و گرت کمپ بعد از اینکه در تاکسی گرفتن مشکلاتی داشتند، شرکت مشهور اوبر را تاسیس کردند. تمام داروها، تجهیزات و دستگاه‌های پزشکی گران‌قیمت و شغل پزشکی به خاطر حل مشکل بیماری افراد ایجاد شده است!

پس این مسئله را در ذهن خود نگه دارید، از دوستانتان بپرسید و هر روز پیگیر این باشید که چه چیزهایی برایشان دردسرساز شده است.

نگاهی به لیست مشکلات بیندازید و دنبال آن‌هایی بگیردید که احتمالا توانایی حلشان را دارید.

2- برای آینده آماده باشید.
با توجه به تغییرات دنیا، مردم محصولات متفاوتی نیاز دارند. مطالعه شما در مورد صنعت و بازاری که در آن پا می‌گذارید باید زیاد باشد و پیش‌بینی‌ها در مورد آینده را بررسی کنید. سپس از خود بپرسید که اگر این پیش‌بینی ها صحت داشته باشد، چه نیازهایی ایجاد می‌شود؟

3- چیزی را که از قبل وجود دارد، ارزان‌تر و بهتر بسازید.
لازم نیست که همیشه چیز جدیدی اختراع کنید. اگر بتوانید که محصولی را که هم‌اکنون موجود است با مبلغی کمتر یا کیفیتی بهتر ارائه دهید، مشتریان زیادی بدست می‌آورید. نکته مثبت این استراتژی این است که از قبل به وضوح می‌دانید که محصول شما مشتری دارد.

4- روی یک موضوع رو به رشد تمرکز کنید.
سراغ صنعت یا بازاری بروید که در حال رشد است. بعد از اینکه انتخاب کردید، حتما تمامی محصولات آن صنعت را مطالعه کنید. بدانید که فواید هر محصول چیست و چه تفاوتی با همدیگر دارند. استراتژی‌های بسته بندی و بازاریابی را بهتر بشناسید و نظرات افراد را در مورد این محصولات بپرسید.

5- نیازی را که چندان خوب به آن پرداخته نشده برطرف کنید.
حتما لازم نیست که چیزی را اختراع کنید! گاهی اوقات ورود به بازار از طریق دلالی بهترین راه حل است. بسیاری از کارخانه‌ها ظرفیت خالی تولید دارند یا انبارشان پر است، آن‌ها نیازمند افرادی هستند که محصولاتشان را برایشان بفروشند.

اگر این توانایی را دارید، حتما لازم نیست به فکر تولید یک محصول باشید.

دیگر پیشنهادات:

با دیگر کارآفرینان شبکه‌سازی کنید: دنبال دیگر کارآفرینان اطراف خود بگردید. از طریق نمایشگاه‌‌ها یا رویدادهایی که برگزار می‌شود، می‌توان به آن‌ها دسترسی پیدا کرد. ارتباط با صنعت‌گران نه تنها باعث ایجاد رابطه‌ای ارزشمند می‌شود، بلکه ایده‌های زیادی نیز سراغتان می‌آید.
سراغ پتنت‌ها بروید: بسیاری از طرح‌های تولید صنعتی که شکست خورده‌اند، بعد از ۱۸ ماه در فضای مجازی از جمله گوگل پتنت منتشر می شوند. توصیه نمی‌کنیم که از یک طرح شکست‌خورده استفاده کنید، ولی مرور این مطالب می‌تواند به شما نشان بدهد که دیگران به دنبال اختراع چه چیزهایی بوده‌اند.
یک جلسه طوفان ذهنی تجربه کنید: اگر می‌خواهید خلاقیتتان اوج بگیرد، بین ۳ تا ۵ نفر از کسانی که می‌دانید روحیه یا افکاری کارآفرینانه دارند را به یک جلسه طوفان ذهنی دعوت کنید. از همه بخواهید که در مورد یک محصول خاص مطالعه کرده در جلسه حاضر شوند.

-اعتبار ایده کسب‌وکار خود را بسنجید

احتمالا هنگام مطالعه همین مطلب یا از قبل ایده‌هایی به ذهنتان رسیده باشد. قبل از اینکه ایده را عملی کنید باید بدانید که مردم واقعا محصول شما را می‌خواهند. (لطفا از دوستان و اعضای خانواده خود فاکتور بگیرید.)

ایده ای به نام MVP وجود دارد که مخفف لاتین “حداقل محصول قابل اعتماد” است. MVP ساده ترین و نمونه اولیه محصول یا خدمتی است که ارائه می‌دهید.

بگذارید توضیح دهیم. فرض کنید که اپلیکیشنی می‌خواهید طراحی کنید که دانش‌آموزان را به معلمان مجازی متصل می‌کند. ممکن است که یک نسخه اولیه طراحی کنید.

خودتان ۱۵۰ معلم مجازی را پیدا کنید و لینک برنامه خود را در کانال تلگرام دانشگاه‌تان بگذارید. اگر افراد زیادی ثبت‌نام کردند، نشان می‌دهد که باید جلو بروید. اگر نه، باید دوباره در مورد ایده خود فکر کنید یا از اول شروع کنید.

مصاحبه با مشتریان احتمالی یک گزینه دیگر است. به آن‌‌ها نسخه آزمایشی محصول خود را نشان دهید، از آن‌ها بپرسید که چه چیزی را در موردش پسندیده اند و چه چیزی را نه، بپرسید که حاضرند چقدر برایش بپردازند و هر چند وقت یک بار از آن استفاده می‌کنند و همینطور ادامه دهید.

اگر می‌خواهید قبل از اینکه چیزی را بسازید ببینید که بازار چقدر به آن علاقه دارد، یک صفحه آنلاین بسازید و محصول یا خدمتی که ارائه می‌دهید را توصیف کنید.

از مردم بخواهید که آدرس ایمیل خود را در ازای عضویت رایگان، تخفیف یا یک محصول مجانی و … وارد کنند. سپس از طریق تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی و دیگر راه های بازاریابی ادامه دهید و ببینید که چه تعدادی از افراد ثبت‌نام می‌کنند.

-یک شریک پیدا کنید.

مرسوم است که هنگام ایجاد یک کسب‌و‌کار جدید،‌ دنبال یک شریک بگردید. سه مزیت در انجام این‌ کار وجود دارد.

جذب سرمایه راحت‌تر می شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند از شرکتی که تنها یک موسس دارد حمایت نکنند.

پل گراهام که یک کارآفرین موفق است در لیست دلایل شکست کسب‌وکار، تک نفره بودن را درج کرده است. او معتقد است: “آیا تا به حال متوجه شده اید که تعداد استارتاپ‌هایی که تنها توسط یک نفر بنا شده‌اند و موفقند چقدر کم است؟ به نظر نمی‌رسد که این اتفاقی باشد.”

اگر شریک داشته باشید، از نظر احساسی حمایت می‌شوید. راه‌اندازی یک کسب‌وکار تنش‌زا، هیجان‌انگیز و تجربه‌ای منحصر به فرد است. اگر خودتان همه چیز را به دوش خودتان بیندازید، هنگام موفقیت کسی را ندارید که با او شادی کنید یا هنگام شکست، کسی را ندارید که به او تکیه کنید. یک شریک دقیقا می‌فهمد که در دلتان چه خبر است و کمتر اجازه می‌دهد که حس تنهایی بر شما چیره شود.

همچنین آن‌ها می‌توانند مهارت‌ها، دانش و ارتباطات متفاوتی را ارائه دهند. شاید شما در فروش عالی باشید، در حالی که شریک شما فنی‌تر است. ممکن است شما ارتباطات زیادی داشته باشید و آن ها در عوض تجربه خوبی در کسب‌وکار داشته باشند. انتخاب یک شریک با رزومه‌ای خوب، راهی عالی برای افزایش شانس موفقیتتان است.

با این حال، معایبی هم در شریک شدن وجود دارد. شما و شریکتان قطعا در مواردی با همدیگر موافق نخواهید بود. اندکی عدم توافق سالم سازنده هم هست، ولی اگر زود به نتیجه نرسید، وقت و انرژی شما تلف شده است. به علاوه ممکن است حال دیگر اعضای مجموعه شما هم بد شود.

در نهایت باید گفت که پیدا کردن یک شریک هم مشکل است. سخت است که کسی را پیدا کنید که اندازه شما نگران کسب و کار باشد و روحیه کارآفرینی داشته باشد. به علاوه شریکتان هم باید قبول کند و به شما باور داشته باشد.

-چگونه برای آغاز یک کسب‌و‌کار سرمایه جذب کنیم

۱. از دوستان و آشنایان خود بخواهید که روی کسب‌وکارتان سرمایه‌گذاری کنند.
۲. وام کارآفرینی بگیرید.
۳. سرمایه‌گذار پیدا کنید.

نمونه هایی از کارآفرینی با سرمایه کم:

غالبا افرادی که می خواهند درآمدی از راه کارآفرینی بدست آورند، از نظر مالی در شرایط خوبی نیستند از این رو در صدد هستند فعالیتی با سرمایه کم را شروع کنند.

اکنون فناوری و پیشرفت به نقطه ای رسیده است که فرصت های کارزیادی فراهم شده است. شروع این فعالیت ها معمولا با هزینه های زیادی همراه نیست و ممکن است خیلی از این فعالیت ها با مبلغ خیلی ناچیز که باور کردنی هم نیست به عنوان شکلی از کارآفرینی با سرمایه کم مورد توجه قرار گیرد.

فعالیت ها به کمک اینترنت و همچنین مهارت های کامپیوتری می تواند جز دسته کار با سرمایه کم باشد، البته همه اینها، کم یا زیاد به آموزش و مهارت آموزی نیاز دارد و هرچه این آموزش ها کاربردی تر باشد به همین نسبت موفقیت در کار نیز بیشتر خواهد شد.

مشاوره اینترنتی یکی از راه های کارآفرینی با سرمایه کم است که شما می توانید با راه اندازی مشاور (مانند الو مشاور) در مورد تخصصی که دارید به مخاطبان خود که از طریق تلفن با شما تماس می گیرند مشاوره بدهید و نرخ تماس دقیقه ای خود را مشخص کنید.

تولید محتوا از جمله ایده های خوب است که می توانید این کار را درمنزل انجام دهید و امروزه با گسترش اینترنت و شبکه های اجتماعی، فرصت های کار در این عرصه ها به عنوان کارآفرینی با سرمایه کم بیش از پیش فراهم شده است.

طراحی سایت نیز ایده منحصر به فرد کار با سرمایه کم است. کسانی که مهارت طراحی سایت را دارند می توانند از این طریق به درآمد خوب و پولسازی برسند.

کارآفرینی با سرمایه کم می تواند فعالیت هایی مانند تمیز کردن و نگهداری آکواریوم، نگهداری از کودکان، تعمیر کامپیوتر، خدمات جابجایی، برنامه ریز مراسم ها و تعمیرکار باشد.

البته هریک از این فعالیت ها نیاز به تجربه و آموزش دارد برای مثال تعمیر کامپیوتر و تعمیرکار وسایل دیگر نیازمند طی دوره های آموزشی است هرچند تمیز کردن و نگهداری اکواریوم، نگهداری از کودکان و برنامه ریز مراسم ها به آموزش و تجربه کمتری نیازدارد.

ایده های کسب و کار با سرمایه کم:

آموزش و مهارت آموزی، شانس افراد را برای راه اندازی فعالیتی در منزل افزون تر می کند در حالی که پیوند تجربه با آموزش نیز حفظ کار و فعالیت را بیشتر تضمین می کند.

خیلی از افراد سرمایه چندانی ندارند که برای مثال یک کامیون یا خودرو بخرند. رانندگی کامیون درآمد خوبی دارد اما شاید برخی از افراد نتوانند آن را بخرند اما می توانند فنون رانندگی آن را یاد بگیرند و گواهینامه و مجوز رانندگی را از دستگاه های ذیربط دریافت کنند.

در زمان حاضر ممکن است خیلی از شرکت های حمل و نقل چنین رانندگانی احتیاج داشته باشند و آگهی های روزنامه ها و سایت ها موید این مطلب است. بنابر این می توان با سرمایه اندک برای خودمان کارآفرینی کنیم و پس از مدتی کار و کسب درآمد، بتوانیم وسیله ای برای امرار معاش تهیه کنیم و کارفرمای خود باشیم.

۲۰ ایده برای راه اندازی کسب و کار اینترنتی با سرمایه کم:

۱. مشاوره اینترنتی
کسب درآمد از اینترنت با مشاوره. در زمینه‌ای تخصص دارید؟ اگر جواب‌تان مثبت است پس می‌توانید از این ایده برای راه اندازی کسب و کار با سرمایه کم کسب درآمد کنید. در سایت‌های مربوط به یافتن مشاور (مانند الو مشاور) ثبت نام کنید و برای کسانی که با شما تماس می‌گیرند تا با شما صحبت کنند نرخ تماس دقیقه‌ای خود را مشخص کنید. ایده کسب و کار با سرمایه کم

۲. تولید محتوا
یکی از ایده های عالی کار در منزل می تواند تولید محتوا باشد. فرقی نمی‌کند آگهی می‌نویسید یا مقاله یا کتاب الکترونیکی، محتوا باید توسط فردی نوشته شود. یکی از جاهایی‌که بیشترین تقاضا برای خلق محتوا وجود دارد، در بخش شبکه‌های اجتماعی است.

تولید محتوا یک فرآیند کم‌هزینه است، زیرا تنها چیزی که نیاز دارید یک کامپیوتر است و یک ارتباط اینترنتی سرعت بالا، و همچنین یک برنامه‌ی خاص گرافیکی (یا دیگر نیازهای نرم‌افزاری) که ممکن است هزینه‌ی راه‌اندازی داشته‌باشد. به‌هرحال، جدای از این‌ها، تنها چیزی که باید برای تولید محتوا صرف کنید زمان است. می‌توانید از خدماتی مانند ویکی محتوا برای جا افتادن در بازار و ایجاد حلقه‌ی مشتریان خود استفاده کنید.

افزایش خلاقیت در ابتدای روز

۳. طراحی گرافیکی
این ایده برای راه اندازی کسب و کار با سرمایه کم این است که اگر توانایی‌های گرافیکی دارید، باید بدانید مشتریان بسیاری برای کسب و کارشان به‌دنبال لوگو، طراح‌های گرافیکی و کارهای هنری هستند. به دنبال سایت‌هایی مانند دیزاینو بگردید تا بتوانید کسب و کار خودتان را راه‌بیاندازید و حلقه‌ی مشتریان‌تان را گسترش دهید. ایده کسب و کار با سرمایه کم

۴. اختراع
پیشترها، مخترع بودن یک هدف دست‌نیافتنی بود، و گاها افراد برای توجیه روانی بودنشان از این اصطلاح استفاده می‌کردند. ولی دیگر این‌چنین نیست! با پلتفرم‌هایی مانند مرکز ایده و اختراعات تجاری ایران،‌ تأمین سرمایه‌ی مالی برای ایده‌ها و اختراع‌ها ممکن است. مزیت این مدل این است که اگر پول موردنیازتان فراهم شود و به‌اصطلاح از لحاظ مالی تأمین شوید، نشان‌دهنده‌ی موفیقت شما در یافتن بازار است. اگر ایده‌ی شما مورد استقبال قرار نگیرد، به این معنی است که لازم است مسیر آمده را برگردید و دوباره طرح‌ریزی کنید.

۵. سازنده‌ی طلا و جواهر
کم نیستند بانوانی که دوست دارند خودشان را با زیورآلات زیبا بیارایند. این مورد را با علاقه‌ی روزافزون به زیور آلات دست‌ساز ترکیب کنید و خواهید دید که نسخه‌ی موفقیت در دستان شما است. این ایده برای راه اندازی کسب و کار با سرمایه کم را امتحان کنید.

۶. فروش اجناس دست دوم
عموما در بازارهای محلی مانند جمعه‌بازارها و سمساری‌ها و هرجای دیگری، می‌توانید اجناس جالب و ارزشمندی پیدا کنید. شما ارزش واقعی آن‌ها را درمی‌یابید و آن‌ها را در فهرست اقلام فروشی قرار می‌دهید. سایت‌هایی مانند دیوار و شیپور بازار خوبی برای ارائه‌ی کالاها هستند. این ایده برای راه اندازی کسب و کار با سرمایه کم عالی است. ایده کسب و کار با سرمایه کم

۷. موسیقی‌
این ایده به آن‌چه در ذهن شماست شباهتی ندارد. ما درباره‌ی این صحبت نمی کنیم که ستاره‌ی موسیقی بشوید،‌بلکه فقط قرار است چرخ زندگی‌تان را از این طریق بچرخانید. از ضبط موسیقی در استودیو گرفته تا نوشتن ریتم و شعر برای کسب و کارها. اگر این مهارت را داشته‌باشید مطمئن باشید می‌توانید از این طریق امرار معاش کنید. با نرم‌افزارهایی مانند Reaper (که بسیار ارزان است) می‌توانید درست روی کامپیوترتان، استودیوی تولید موسیقی خودتان را داشته‌باشید.

کسب درآمد از اینستاگرام

۸. مدیریت شبکه‌های اجتماعی
ارتباط برقرار کردن با افراد یک هنر است. برخی در این هنر خوب عمل می‌کنند و برخی عالی هستند و برخی …..! خودتان متوجه منظورم شدید. ارتباط برقرار کردن با مشتریان کاری است که بسیاری از کسب و کارها وقت انجام آن را ندارند. خبر خوب این است که، علیرغم این‌که وقت ارتباط با مشتریان را ندارند ولی به کسی نیاز دارند که بتواند این بخش از کسب و کارشان را مدیریت کند و آن‌ها هم هزینه‌اش را پرداخت می‌کنند. مهارت‌های ارتباطی خوب و به روز بودن در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، اسنپ‌چت، واین، پریسکوپ و غیره بسیار مهم هستند. باید بدانید که هر پلتفرم برای چه گروهی از افراد جذابیت دارد و در هر یک از این جوامع ارتباطی چگونه باید حاضر شوید.

۹. آموزش/ مربی‌گری
قابل توجه مربیان مشتاق آموزش: این کسب و کار به هزینه‌ی بسیار کمی از نظر راه‌اندازی یک محیط یادگیری مجازی و/ یا محیط آموزشی نیاز دارد. در آغاز فرآیند مربوط به استارت‌آپ، علاوه بر اینترنت سرعت بالا، به زمان و تلاش نیاز دارید. درمجموع، هزینه‌ی استارت‌آپ راه‌اندازی و هدایت یک سرویس آموزش/ یادگیری مجازی، هزینه‌ی بسیار کمی دارد. این ایده برای راه اندازی کسب و کار با سرمایه کم را امتحان کنید. ایده کسب و کار با سرمایه کم

۱۰. مشاور فنی
یادگرفتن امور مرتبط با کامپیوتر همیشه مورد تقاضا است. درنتیجه، یک راه برای کمک به این مسئله این است که آموزش‌هایی بر مبنای برنامه‌های کامپیوتری خاص (یا چندگانه) آماده‌کنید که جزئیات مربوط به استفاده از آن برنامه و تکمیل پروژه را به ارباب رجوع بدهد. بنابراین، بهترین راه برای کاهش هزینه‌های استارت‌آپ در این ایده این است که هم برنامه را در اختیار داشته‌باشید و هم برنامه‌های مرتبط با آن را، تا بتوانید دستورالعمل یا ویدیوی “چگونه می‌توانم” درست کنید. به‌علاوه، اگر می‌خواهید یک وب‌سایت به اینکار اختصاص دهید که تمامی فعالیت‌های انجام شده در آن قابل دسترسی و پیگیری باشند، پس باید هزینه‌ی راه‌اندازی وب‌سایت را نیز در هزینه‌های اولیه‌ی استارت‌آپ‌تان لحاظ کنید. در نهایت، در این راستا، خدمات‌رسانی اینترنتی/ تلفنی نیز بسیار سودمند خواهد بود.

۱۱. پیاده‌سازی فایل‌های صوتی
پیاده‌ساز کسی است که یک فایل صوتی را به نوشتار تبدیل می‌کند. این کار به‌نظر روبه‌زوال می‌آید، ولی حقیقت این است که به‌خاطر افزایش ویدیوهای اینترنتی این شغل نیز رو به گسترش است. حقیقت این است: کامپیوترها هنوز هم در شناسایی کلام با مشکل مواجه هستند. صاحبان کسب و کار و کارآفرینان نیاز دارند فایل‌های ویدیویی‌شان به نوشتار تبدیل شوند تا هم کسانی که مشکل شنوایی دارند از آن‌ها بهره بگیرند و هم موتورهای جستجو متوجه محتوای این ویدیو شوند.

به‌علاوه، شما سفارش‌تان را از کسانی می‌گیرید که صرفا می‌خواهند فایل‌های آن‌ها پیاده شوند تا بهتر مطالعه و درک شوند. برای شروع می‌توانید از پارسکدرز سفارش کار بگیرید. این ایده برای راه اندازی کسب و کار با سرمایه کم را امتحان کنید.

۱۲. مترجم
مانند تولیدکننده‌ی محتوا، خدمات ترجمه (حداقل در این بخش) مستلزم متنی است که می‌خواهند از یک زبان به یک زبان کاملا متفاوت برگردانده شود. درحالی که این مهارت اساسا مستلزم این است که فرد در چند زبان مهارت داشته باشد، هزینه‌ی اولیه‌ی استارت‌آپ شامل هزینه‌ی اینترنت/ تلفن و نیز مخارج مربوط به سفر است. به‌علاوه، مخارج بازاریابی نیز می‌تواند در هزینه‌های استارت‌آپ اعمال شود. فقط این نکته را به‌خاطر داشته‌باشید که: اگر در هیچ زبانی تسلط یا مهارت ندارید، به‌هیچ‌وجه سراغ این کار نروید. فکر نکنید با ابزاری مانند “ مترجم گوگل” می توانید این کار را به‌درستی انجام دهید.با وجود این که مترجم گوگل بی‌نظیر است، ولی همیشه کارش را عالی انجام نمی‌دهد. ایده کسب و کار با سرمایه کم

۱۳. ستاره‌ی یوتیوب
خوب، لازم نیست که یک ستاره باشید! ولی با استفاده از دوربین یک گوشی هوشمند و یک موضوع خوب، می‌توانید از طریق یوتیوب خودتان کسب و کاری راه‌بیندازید. شما یک‌شبه میلیونر نخواهید شد، ولی با مخاطب‌یابی قطعا می‌توانید مبلغ قابل قبولی به واسطه‌ی شهرت تازه به‌دست‌آمده‌‌تان به دست آورید.

۱۴. خدمات کاریابی
می‌توانید شرکت خودتان را تاسیس کنید و به سایر شرکت‌ها خدمات استخدامی ارائه دهید. فقط به اطلاعات خوبی درباره‌ی جویندگان کار نیاز دارید. تنها کافی است یک فرد جویای کار را به یک شرکت ارجاع دهید و از این طریق کسب درآمد کنید.

۱۵. خدمات رسانه‌های اجتماعی
امروزه رسانه‌های اجتماعی نقش بزرگی در کسب و کار بازی می‌کنند. بسیاری از شرکت‌ها به دنبال متخصص و تهیه‌کننده‌ی خدمات رسانه‌های اجتماعی هستند. می-توانید شرکت خودتان را تاسیس کنید که برای کسب و کارها سایه‌نویسی انجام دهد، و در وبلاگ‌ها، لینکدین و صفحات فیسبوک و حساب‌های توئیتر محتوا بارگذاری کند.

۱۶. دستیار انجام امور مجازی
استفاده از سرویسی مانند دستیار مجازی پونیشا به شما اجازه می‌دهد تا دستیار دیگران باشید. پروفایل شخصی‌تان را در این سایت همراه با وظایفی که به‌خوبی می‌توانید انجام دهید ارسال می‌کنید و افراد می‌توانند برای انجام آن وظایف مشخص شده، شما را در اختیار بگیرند.

سئو جامع

۱۷. ایده کسب و کار مشاور سئو
با افزایش تب اینترنت، نیاز به یک مشاور سئو افزایش یافته است. هر صاحب وب‌سایتی برای بهینه‌سازی وب‌سایت خود در موتور جستجو به دنبال یک مشاور سئوی خوب است.

۱۸. ایده کسب و کار ساخت تبلیغات
اگر ذهن‌تان خلاق است می‌توانید به یک غول تبلیغات تبدیل شوید. شرکت‌ها اغلب دنبال کسی هستند که خلاق باشد و به تبلیغات‌شان ارزش بدهد.

۱۹. انیمیشن‌ساز
امروزه کسب و کار انیمیشن و بازی به سرعت جت در حال رشد است. اگر دانش ساخت کارتون و انیمیشن‌سازی را دارید می‌توانید در این دنیا موفق شوید.

۲۰. بازاریابی شبکه‌ای
امروزه شرکت‌های بازاریابی چندسطحی، فرصت‌های کسب و کار خوبی فراهم می-کنند. اگر در بازاریابی و فروش خبره هستید، می‌توانید این کسب و کار را با هزینه‌ی بسیار اندک شروع کنید. ایده کسب و کار با سرمایه کم.

پایان

به نام خدا

بوم مدل کسب و کار یا  Business Model Canvas  ابزار مدیریتی و کارآفرینانه استراتژیک است که به شما اجازه می‌دهد مدل کسب و کار خود را توصیف، طراحی و اختراع کرده یا  آن‌را به چالش طلبیده و یا تغییر (چرخش:Pivot) دهید.

بوم مدل کسب و کار ابزار ساده تصویری و در عین حال بسیار قدرتمند است که 9 بخش سازنده‌ی مدل‌کسب و کار را توصیف می‌کند. این بخش‌ها شامل بخش‌ های مشتریان، ارزش پیشنهادی، کانالهای توزیع، ارتباط با مشتریان، جریان درآمد، فعالیت‌های اصلی، منابع اصلی، شرکای تجاری کلیدی و ساختار هزینه‌ها است.
 
1- بخش مشتریان: 

مجموعه‌های مختلف مشتریان می‌توانند بر اساس خواسته‌ها و ویژگی‌های مختلف بخش‌بندی شوند. شما کدام بخش(ها) را هدف گرفته‌اید؟
انواع بخش‌های مشتریان شامل: بازار انبوه، گوشه بازار، بخش‌بندی شده، متنوع، بازار چند وجهی می‌شوند.

2- ارزش پیشنهادی: 

به هر بخش از مشتریان چه ارزشی (مجموعه‌ای از محصولات و خدمات) را ارایه می‌کنید. ارزش پیشنهادی شما باید شما را از رقبایتان متمایز سازد. ارزش پیشنهادی ارزش را از طریق المان‌های (کمی و کیفی) مختلفی فراهم می کند از جمله: تازگی، عملکرد، سفارشی‌سازی، انجام رساندن کار، طراحی، برند و خوش‌نامی، قیمت، کاهش هزینه‌ها، کاهش ریسک، دسترسی‌پذیری ،و راحتی و آسایش.

3- کانال توزیع: 

شرکت می‌تواند ارزش پیشنهادی را از طریق کانال‌های توزیع مختلفی به مشتریان برساند. شرکت می‌تواند از طریق کانال‌های خودش و یا کانال‌های شرکای تجاری‌اش و یا ترکیبی از هر دو به مشتریان دسترسی پیدا کند.

4- ارتباط با مشتریان: 

امروزه ارتباط با مشتریان و حفظ آن برای اطمینان از موفقیت شرکت الزامی است. شکل‌های مختلف ارتباط با مشتریان شامل: کمک شخصی، کمک شخصی اختصاصی، سلف سرویس، سرویس‌های خودکار، جوامع کاربری و خلق مشترک (با مشتری) می‌شود.

5- جریان درآمد: 

شرکت چگونه از هر بخش از مشتریان درآمد کسب می‌کند. روش‌های مختلف ایجاد جریان درآمدی شامل: فروش دارایی، حق استفاده، حق اشتراک (عضویت)، اجاره/ قرض، حق استفاده از مجوز/ امتیاز، حق کارگزاری و تبلیغات می‌شود.

6- منابع اصلی:

 منابعی که برای خلق ارزش برای مشتری ضروری هستند و جزو دارایی‌های شرکت محسوب می‌شوند. منابع می‌توانند انسانی، مالی، فیزیکی یا معنوی باشند.

7- فعالیت‌های اصلی: 

مهمترین فعالیت‌های شرکت برای اجرای ارزش پیشنهای شرکت چه هستند؟.

8- شرکای کلیدی: 

برای بهبود عملیات و کاهش ریسک مدل کسب و کار معمولا شرکت‌ها با برخی دیگر مشارکت‌های تجاری صورت می‌دهند. این مشارکت‌ها به روش‌های: همکاری استراتژیک با شرکت‌های رقیب و غیر رقیب، سرمایه‌گذاری‌های مشترک، روابط خریدار-فراهم‌کننده و پیمان/ اتحادهای استراتژیک امکان پذیر هستند.

9- ساختار هزینه‌ها:

 عملیاتی کردن مدل‌های کسب و کار مختلف چه هزینه‌هایی را در بر دارد. معمولا کسب و کارها چیزی بین هزینه‌محور و ارزش‌محور هستند.  ساختار هزینه‌ها دارای خصیصه‌های: هزینه‌های ثابت، هزینه‌های متغییر، اقتصاد مقیاس (کاهش هزینه با افزایش تعداد) و اقتصاد محدوده (کاهش هزینه با افزایش محدوده کاری) است.

پایان

به نام خدا

مقدمه

با گذر از عصرهای کشاورزی و صنعتی و ورود به عصر اطلاعات و ارتباطات، محیط رقابتی شرکت‌ها و بنگاه‌های فعال در حوزه‌های مختلف نیز با تغییرات فراوانی مواجه شده است. امروزه نقش دانش، فناوری و مهارت‌های مرتبط با آن‌ها در دستیابی شرکت‌ها به مزیت‌های رقابتی بازار، از اهمیتی روزافزون برخوردار گردیده است. این مسئله  به گونه‌ای است که بسیاری از محققین و صاحب‌نظران از اصطلاح «اقتصاد مبتنی بر دانایی»، برای توضیح و تفسیر شرایط کنونی استفاده می‌نمایند.

با توجه به تغییرات سریع و پیشرفت‌های فناورانه که منجر به کاهش دوره عمر بسیاری از فناوری‌ها گردیده است، عدم توجه به فرآیند صحیح تبدیل یک ایده نوآورانه به فناوری و یا محصول مناسب و ورود آن به بازار، می‌تواند به یک شکست تجاری بزرگ بدل گردد. بدیهی است، تجاری‌سازی فناوری‌های توسعه یافته در مراکز تحقیق و توسعه شرکت‌ها و مؤسسات، یکی از حلقه‌های اصلی دستیابی به منفعت‌های مالی و در نتیجه بازگشت سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته است.  

تجاری‌سازی فناوری نقشی بسیار حیاتی در توسعه اقتصادی ایفاء می‌نماید. در واقع، تجاری‌سازی فناوری، فرآیند تبدیل ایده به یک کسب و کار و در نتیجه ایجاد شغل و تولید ثروت است و از همین رو موفقیت در تبدیل یک ایده ذهنی به محصول یا خدمت و ورود آن به بازار، در گرو اجرای دقیق و موفق فرآیند تجاری‌سازی خواهد بود.

منابع اولیه فناوری‌های جدید معمولاً دانشگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی دولتی و یا بخش‌های تحقیق و توسعه شرکت‌های خصوصی هستند که وظیفه تولید و توسعه دانش اولیه را بر عهده دارند. در ادامه، تأثیرگذاری اجتماعی و اقتصادی دانش توسعه یافته، منوط به ایجاد ارزش افزوده از طریق فرآیند تجاری‌سازی بوده که در این مسیر، ترکیب نوآوری با توسعه کسب و کار منجر به ظهور یک ساختار تولیدی مبتنی بر فناوری، ایجاد شغل و در نهایت کسب ثروت از طریق ورود محصول یا خدمت به بازار خواهد شد.

به اعتقاد کارشناسان، فرآیند کشف، ابداع و نوآوری، در بر دارنده نوعی تکرار بوده که از طریق اجرای متناوب مراحل آزمایش، خطا، یادگیری و تصحیح، به سرانجام خواهد رسید. با این حال، فرآیند پیچیده تجاری‌سازی ابداعات فوق‌الذکر را می‌توان در پنج گام اصلی فرصت، حفاظت، طرح کسب و کار و برنامه تجاری‌سازی، تیم‎سازی و تأمین سرمایه و اجرای طرح و توسعه محصول دسته‎بندی نمود که هر یک بصورت خلاصه در این مقاله معرفی می‎گردند.

 1- فرصت:

مرحله فرصت، شامل شناسایی و تشخیص ارزش‌های علمی و تجاری ایده یا طرح مورد نظر است. برای بسیاری از محققین و دانشمندان که اقدام به توسعه دانش و فناوری علی‌الخصوص در حوزه فناوری‌های نوظهور می‌نمایند، تعیین ارزش علمی بسیار ساده‌تر از ارزیابی ارزش‌های تجاری آن خواهد بود. به زبان ساده، ارزش تجاری برابر با وجود بازار و مشتریانی است که حاضر به پرداخت پول و استفاده از فناوری ارائه شده در طرح، برای برآورده ساختن یک نیاز بالفعل و یا بالقوه باشند. در این راه می‌بایست مجموعه‌ای از اقدامات مکمل از سوی صاحبان فناوری انجام گیرد، که از کلیدی‌ترین آن‌ها می‌توان به ایجاد یک شبکه حرفه‌ای در حوزه تخصصی، انجام تحقیقات و نیز مستندسازی اشاره نمود. مستندات مناسب یکی از موارد حیاتی در این گام خواهد بود، چراکه بخشی جدایی‌ناپذیر برای حفاظت از نوآوری به شمار می‌رود.

در مجموع، در گام نخست می‌بایست تمامی مستندات را به دقت نگهداری نموده و با استفاده از مستندات شکل‌گیری و توسعه ایده و نیز بکارگیری شبکه تخصصی در تحقیقات بازار، یک ارزیابی اولیه پیرامون ارزش علمی و تجاری ایده مورد نظر به دست آورد.

 2- حفاظت:

هنگامی‌که یک توصیف دقیق و واضح از ایده یا طرح جدید به دست آید، طرق مختلفی نظیر «ثبت اختراع»، «علائم تجاری» و یا «کپی‌رایت»، به عنوان فرآیند حفاظتی برای آن در دسترس خواهد بود. پتنت یا حق اختراع نوعی امتیاز انحصاری در استفاده از نوآوری و ممانعت از بهره‌برداری و یا فروش آن از سوی دیگران را ایجاد می‌نماید. علائم تجاری نیز از نشان‌ها و برند تجاری مورد استفاده برای فروش محصول یا خدمت حمایت می‌نماید. کپی‌رایت از نتایج حاصل از فعالیت‌های نویسندگان، آهنگسازان، برنامه‎نویسان و غیره در مقابل استفاده‌های بدون اجازه و یا جعل و سرقت هنری محافظت می‌نماید.

باید توجه داشت، در برخی موارد ممکن است فرآیند ثبت، ارزیابی و انتشار پتنت از فرصت زمانی تجاری‌سازی فناوری طولانی‌تر گردد، که عملاً محدودیت‌هایی در فرآیند تجاری‌سازی به وجود خواهد آورد. پیشنهاد می‌گردد که هم‌زمان با فرآیند شکل‌گیری نوآوری، اهداف کسب و کار را ارزیابی نموده و در مورد آینده ایده یا طرح موجود این بررسی را انجام داد، که آیا فناوری توسعه یافته به عنوان یک دارایی فکری در نهایت به یک بنگاه فعال فروخته خواهد شد و یا قابلیت راه‌اندازی یک کسب و کار جدید و منحصر به فرد را فراهم می‌آورد؟

 3- طرح کسب و کار و برنامه تجاری‌سازی:

این مرحله در واقع با هدف حصول اطمینان از امکان‌پذیر بودن نوآوری یا کشف مد نظر انجام می‌گیرد. در این مرحله نحوه توسعه یا ایجاد کسب و کار مبتنی بر ایده را بایستی تشریح نمود که شامل آنالیز و بررسی جامع صنعت و بازار، ایجاد یک گزاره پیشنهادی از ارزش نوآوری و نیز شناسایی دقیق مشتریان خواهد بود. در این مرحله ضروری است که تمامی نیازها و انتظارات مشتریان به دقت شناسایی شود؛ چرا که نوع نیازها و انتظارات مشتری، می‎تواند همه چیز (از ویژگی‌های محصول یا خدمت نهایی گرفته، تا طرح توزیع آن) را تحت تأثیر قرار دهد.

همچنین می‌بایست رویه‎های اجرایی، استراتژی و سیاست‌های تجاری، ساختار حقوقی کسب و کار (علی‌الخصوص در مواردی که کسب و کار جدیدی ایجاد می‌گردد.)، برنامه‌های بازاریابی و توسعه بازار، امور مالی و از همه مهم‌تر تیم مورد نیاز برای اجرایی نمودن کسب و کار را، با جزئیات لازم تدوین نمود.

 4- تیم‎سازی و تأمین سرمایه:

برخورداری از تخصص لازم در تیم کاری نه تنها قابلیت اطمینان طرح را افزایش می‌دهد، بلکه در تأمین سرمایه مورد نیاز جهت پیاده‌سازی طرح و در نهایت ورود به بازار نیز نقشی حیاتی خواهد داشت. سرمایه‌گذاران باید از میزان تخصص موجود در تیم‌های کاری، جهت توسعه ایده یا نوآوری و تبدیل آن به محصول یا خدمت نهایی اطمینان حاصل نمایند. بنا به گفته کیپ مک‎کوی «Kip McCoy» از شبکه تأمین مالی «Capital heartland»، در این مرحله « معمولاً با توجه به استهلاک بالای مسیر، دیگر خانواده، دوستان و اطرافیان حاضر به حمایت مالی از شما نبوده و برای حرکت به جلو شما نیاز به تأمین بودجه‎ای بیشتر از منابعی جدید خواهید داشت. در این راستا بایستی بتوانید سرمایه‎گذاران را قانع نموده که در یک بازه زمانی مشخص، قابلیت تجاری‎سازی طرح خود را دارا هستید».

فرآیند تأمین سرمایه و مجاب نمودن سرمایه‌گذاران از ارزش تجاری نوآوری، از پیچیدگی‌های فراوانی برخوردار است و می‌بایست جنبه‌های مختلف آن اعم از مسائل مربوط به مالکیت ایده، فرصت‌های مشارکتی آینده و میزان مداخلات و کمک‌های تیم سرمایه‌گذار در مسائل مدیریتی را به دقت در نظر داشت. آشنایی مقدماتی با مبانی تأمین سرمایه نظیر فرشتگان کسب و کار، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری مخاطره پذیر و غیره از مواردی است که صاحبان ایده می‌بایست در دستور کار خود قرار دهند.

 5- اجرای طرح و توسعه محصول:

پس از انجام چهار مرحله اشاره شده در سطور پیشین، در این مرحله آمادگی برای اجرای طرح تجاری یا شروع کسب و کار (ایجاد یک کسب و کار جدید و یا توسعه کسب و کار موجود مبتنی بر ایده یا فناوری توسعه یافته) وجود دارد. گام پایانی شامل مذاکرات تجاری برای فروش فناوری به یک کسب و کار موجود و یا فرآیند راه‌اندازی یک کسب و کار جدید است. در راه‌اندازی یک کسب و کار جدید، به طور معمول اقداماتی نظیر یافتن مکان فیزیکی مناسب، جذب پرسنل، تأمین منابع اولیه، توسعه نمونه اولیه محصول، سازمان‎دهی گردش کار و در نهایت ایجاد ساختار سازمانی مناسب برای عملیاتی نمودن کسب و کار الزامی است..

پایان

--------------------------------------------------------------------

﷽

  برای دیدن آموزش تصویری ساخت وبلاگ روی متن آبی  و برای سفارش طراحی و ساخت وبلاگ و قالب دلخواه روی متن قرمز زیر کلیک کنید

👇👇👇👇👇👇

تماشای انلاین ساخت وبلاگ ساده

طراحی و سفارش ساخت قالب وبلاگ دلخواه حرفه ای

👆👆👆👆👆👆

--------------------------------------------------------------------